Druzgocąca prognoza. To już się dzieje. Polska wchodzi w najtrudniejszy moment od lat

Najnowsze projekcje ekonomiczne opublikowane przez Narodowy Bank Polski kreślą niepokojący obraz przyszłości polskiej gospodarki, stawiając pod znakiem zapytania krótkoterminowe perspektywy finansowe milionów polskich rodzin. Według zaprezentowanych danych, które wstrząsnęły ekspertami ekonomicznymi.

Fot. DALL·E 3 / Warszawa w Pigułce

Polska stoi w obliczu powrotu wysokiej inflacji, która może osiągnąć alarmujący poziom 5,6% w 2025 roku, a w najgorszym scenariuszu szokujące 6,6% w pierwszym kwartale przyszłego roku. Te niepokojące prognozy stanowią zimny prysznic dla konsumentów, którzy liczyli na stopniową stabilizację cen po trudnych ekonomicznie latach 2022-2023.

Bank centralny przedstawił dwa potencjalne scenariusze rozwoju sytuacji gospodarczej, jednakże żaden z nich nie daje podstaw do nadmiernego optymizmu. Pierwszy wariant zakłada całkowite zniesienie mechanizmów ochronnych w postaci zamrożenia cen energii, co skutkowałoby inflacją średnioroczną na poziomie 5,6% w roku 2025. Drugi, nieco mniej pesymistyczny scenariusz, uwzględniający utrzymanie częściowej kontroli nad cenami energii, przewiduje inflację na poziomie 4,3% w przyszłym roku. Oba warianty zawierają jednak optymistyczną prognozę na rok 2026, kiedy to oczekuje się stopniowego powrotu wskaźników inflacyjnych do bardziej akceptowalnych poziomów – odpowiednio 3,4% oraz 2,8%.

Analitycy NBP wskazują na złożony splot czynników odpowiedzialnych za pogarszającą się sytuację makroekonomiczną Polski. Najważniejszym z nich jest wyraźne osłabienie koniunktury gospodarczej w strefie euro, która pozostaje kluczowym partnerem handlowym dla polskich przedsiębiorstw. Eksport do krajów Unii Europejskiej stanowi fundament polskiej gospodarki, a każde spowolnienie na rynkach zachodnich natychmiast odbija się na krajowych wskaźnikach produkcji i zatrudnienia. Dodatkowym czynnikiem hamującym wzrost gospodarczy są wysokie stopy procentowe, utrzymywane przez Radę Polityki Pieniężnej jako narzędzie walki z inflacją.

W tym niesprzyjającym otoczeniu ekonomicznym pojawia się jednak pojedynczy promyk nadziei w postaci funduszy europejskich. Eksperci bankowi wskazują, że napływ środków z Unii Europejskiej, w tym z długo oczekiwanego Krajowego Planu Odbudowy, może stanowić istotny czynnik wspierający polską gospodarkę w najbliższych latach. Jednakże nawet to pozytywne zjawisko ma swoje ograniczenia – wpływ funduszy unijnych na dynamikę wzrostu gospodarczego będzie stopniowo malał wraz z upływem czasu i postępującą realizacją projektów infrastrukturalnych.

Scenariusz połączenia wysokiej inflacji z jednoczesnym spowolnieniem gospodarczym rodzi poważne obawy o możliwość wystąpienia stagflacji – zjawiska ekonomicznego, które ostatni raz na dużą skalę dotknęło gospodarki zachodnie w latach 70. XX wieku. Stagflacja charakteryzuje się jednoczesnym występowaniem wysokiej inflacji, niskiego wzrostu gospodarczego i rosnącego bezrobocia, tworząc niezwykle trudne środowisko zarówno dla przedsiębiorstw, jak i konsumentów. Tradycyjne narzędzia polityki monetarnej, takie jak manipulowanie stopami procentowymi, stają się w takich warunkach mniej skuteczne, co dodatkowo komplikuje zadanie stojące przed władzami gospodarczymi.

Jednym z najbardziej dotkliwych skutków utrzymującej się wysokiej inflacji przy jednoczesnym spowolnieniu gospodarczym może być pogłębienie kryzysu mieszkaniowego w Polsce. Wysokie stopy procentowe drastycznie ograniczają dostępność kredytów hipotecznych dla przeciętnie zarabiających Polaków, efektywnie wykluczając znaczną część społeczeństwa z możliwości zakupu własnego mieszkania. Sytuacja ta prowadzi do zwiększonego popytu na rynku najmu, co z kolei winduje ceny wynajmu i tworzy dodatkową presję finansową na gospodarstwa domowe o niższych i średnich dochodach.

Długotrwałe utrzymywanie się takiego stanu rzeczy może prowadzić do pogłębienia nierówności społecznych między właścicielami nieruchomości a najemcami. Ci pierwsi, dysponując aktywami o rosnącej wartości, będą relatywnie lepiej chronieni przed skutkami inflacji, podczas gdy najemcy zostaną narażeni na rosnące koszty mieszkaniowe przy jednoczesnym spadku realnej wartości ich dochodów. Eksperci rynku nieruchomości ostrzegają, że taka sytuacja może doprowadzić do powstania „pokolenia wiecznych najemców” – osób, które mimo stabilnego zatrudnienia i dochodów, nigdy nie będą w stanie zgromadzić wystarczających środków na zakup własnego mieszkania.

Przedłużający się okres wysokiej inflacji wymusi również fundamentalne zmiany w zachowaniach konsumenckich Polaków. Rosnące ceny podstawowych produktów i usług skłaniają gospodarstwa domowe do bardziej przemyślanego zarządzania budżetem, ograniczania wydatków uznaniowych i poszukiwania alternatywnych, tańszych rozwiązań. Wśród spodziewanych trendów konsumenckich można wymienić wzrost popularności marek własnych sieci handlowych, zwiększone zainteresowanie zakupami grupowymi oraz rozwój różnych form gospodarki współdzielenia, takich jak carpooling czy wymiana używanych przedmiotów.

Szczególnie niepokojącym aspektem prognozowanej sytuacji ekonomicznej jest jej potencjał do generowania napięć społecznych. Utrzymująca się wysoka inflacja przy jednoczesnym niskim wzroście gospodarczym tworzy podatny grunt dla rosnących żądań płacowych ze strony pracowników, którzy odczuwają spadek realnej wartości swoich wynagrodzeń. Pracodawcy, ograniczeni malejącymi marżami i niepewną sytuacją rynkową, często nie są w stanie spełnić tych oczekiwań, co prowadzi do eskalacji konfliktów na linii pracownicy-pracodawcy. W takiej atmosferze można spodziewać się zwiększonej aktywności związków zawodowych, częstszych strajków i demonstracji, a także ogólnego wzrostu niezadowolenia społecznego.

Rynek pracy stanie przed szczególnie trudnym wyzwaniem dostosowania się do nowych realiów ekonomicznych. Z jednej strony, wysokie tempo inflacji będzie wywierać presję na pracodawców, zmuszając ich do regularnych podwyżek wynagrodzeń, które pozwoliłyby pracownikom utrzymać realną wartość dochodów. Z drugiej strony, spowolnienie gospodarcze i malejące marże zysku mogą skłaniać firmy do redukcji zatrudnienia i ograniczania nowych rekrutacji. Ta przeciwstawna dynamika może prowadzić do paradoksalnej sytuacji, w której wysokie bezrobocie współistnieje z niedoborami wykwalifikowanych pracowników w kluczowych sektorach gospodarki.

Sektor małych i średnich przedsiębiorstw, stanowiący kręgosłup polskiej gospodarki i zapewniający zatrudnienie większości pracujących Polaków, może zostać szczególnie boleśnie dotknięty prognozowaną sytuacją ekonomiczną. Mniejsze firmy zazwyczaj dysponują ograniczonymi rezerwami finansowymi i mają trudniejszy dostęp do taniego finansowania, co czyni je bardziej podatnymi na zawirowania gospodarcze. Wysokie stopy procentowe, rosnące koszty energii i surowców, spowolnienie popytu konsumpcyjnego oraz obciążenia regulacyjne tworzą niebezpieczną mieszankę czynników, które mogą prowadzić do zwiększonej liczby bankructw i likwidacji działalności gospodarczej.

Niepokojącym aspektem całej sytuacji jest również jej wpływ na system emerytalny i długoterminowe oszczędności Polaków. Wysoka inflacja systematycznie obniża realną wartość zgromadzonych oszczędności emerytalnych oraz przyszłych świadczeń, co w połączeniu z problemami demograficznymi (starzenie się społeczeństwa, niski przyrost naturalny) stwarza poważne zagrożenie dla długoterminowej stabilności finansowej przyszłych emerytów. W takich warunkach szczególnego znaczenia nabiera edukacja finansowa i promowanie dodatkowych form oszczędzania na emeryturę, które mogłyby przynajmniej częściowo zabezpieczyć Polaków przed finansowymi konsekwencjami inflacji.

Prognozowana sytuacja gospodarcza stawia również przed decydentami politycznymi niezwykle trudne wyzwania. Z jednej strony istnieje pokusa wprowadzania doraźnych, interwencyjnych rozwiązań mających na celu łagodzenie społecznych skutków inflacji, takich jak zamrożenie cen energii czy różnego rodzaju dodatki inflacyjne. Z drugiej strony, takie działania mogą podtrzymywać presję inflacyjną i odkładać w czasie konieczne dostosowania strukturalne. Znalezienie właściwej równowagi między krótkoterminowym łagodzeniem skutków kryzysu a długofalowym uzdrawianiem gospodarki będzie kluczowym testem dla umiejętności politycznych i ekonomicznych elit rządzących.

Zdaniem ekspertów, obecna sytuacja wymaga kompleksowej i skoordynowanej strategii działania, obejmującej zarówno politykę monetarną, jak i fiskalną. Narodowy Bank Polski będzie musiał niezwykle ostrożnie balansować między kontrolowaniem inflacji a wspieraniem wzrostu gospodarczego poprzez odpowiednie kształtowanie stóp procentowych. Rząd stanie przed wyzwaniem konstruowania budżetu państwa, który z jednej strony nie podsyca inflacji poprzez nadmierne wydatki, a z drugiej zapewnia niezbędne wsparcie dla najbardziej wrażliwych grup społecznych i kluczowych inwestycji rozwojowych.

W dłuższej perspektywie konieczne będzie jednak podjęcie strukturalnych reform ukierunkowanych na zwiększenie potencjału wzrostowego polskiej gospodarki, poprawę efektywności energetycznej oraz zwiększenie innowacyjności i produktywności. Tylko takie głębokie, systemowe zmiany mogą zapewnić Polsce długoterminową odporność na zawirowania gospodarcze i trwały wzrost dobrobytu jej obywateli.

Niepokojące prognozy Narodowego Banku Polskiego powinny stanowić sygnał alarmowy zarówno dla decydentów politycznych, jak i dla zwykłych obywateli. Nadchodzące lata będą okresem gospodarczych wyzwań, wymagających zarówno makroekonomicznych interwencji ze strony państwa, jak i mikroekonomicznych dostosowań na poziomie firm i gospodarstw domowych. Dla konsumentów oznacza to konieczność ostrożniejszego planowania wydatków, poszukiwania dodatkowych źródeł dochodu oraz mądrego inwestowania oszczędności w aktywa zapewniające ochronę przed inflacją.

Pomimo pesymistycznych prognoz, warto pamiętać, że polska gospodarka wielokrotnie udowadniała swoją odporność i zdolność adaptacji do trudnych warunków. Doświadczenia z poprzednich kryzysów ekonomicznych pokazują, że przy odpowiednich działaniach zarówno ze strony władz, jak i samych obywateli, można skutecznie minimalizować negatywne skutki gospodarczych turbulencji i wyjść z nich silniejszym. Kluczem do sukcesu będzie jednak realistyczna ocena sytuacji, odpowiedzialne decyzje ekonomiczne oraz gotowość do podejmowania trudnych, ale koniecznych reform.

Artykuł Druzgocąca prognoza. To już się dzieje. Polska wchodzi w najtrudniejszy moment od lat pochodzi z serwisu Warszawa W Pigułce.