Zmiany w podatku VAT na żywność oraz systemie kaucyjnym. Nowe propozycje zespołu Rafała Brzoski

W dwunastym pakiecie postulatów deregulacyjnych zaprezentowano łącznie 30 propozycji. Jedna z nich dotyczy ujednolicenia stawek VAT na żywność. Przedsiębiorcy sugerują "uproszczenie systemu, eliminację niejasności oraz ograniczenie nieuczciwej konkurencji między podobnymi produktami".

Podobne produkty, inne stawki VAT

W ocenie autorów tej propozycji, obecne zróżnicowanie stawem VAT na produkty spożywcze "prowadzi do błędów, sporów z administracją skarbową i nierównego traktowania producentów". Przekonują, że uproszczenie zasad poprawi przejrzystość i ułatwi rozliczenia.

Jak tłumaczy Marta Ślubowska z Zespołu Żywność Inicjatywy SprawdzaMY, obecny, zróżnicowany system stawek VAT na żywność w Polsce prowadzi do wielu trudności w praktyce zarówno dla przedsiębiorców, jak i organów administracji skarbowej. - W  zależności od kategorii produktu, obowiązują różne stawki VAT (np. 5%, 8%, 23%), co wprowadza niejasności, a także umożliwia tworzenie luk prawnych wykorzystywanych przez niektóre podmioty gospodarcze. Taki stan rzeczy generuje błędy w klasyfikacji produktów – zarówno ze strony producentów, jak i służb skarbowych, co skutkuje pomyłkami i sporami, nierówne traktowanie producentów i dostawców – co prowadzi do nieuczciwej konkurencji między podobnymi produktami, które powinny być traktowane jednakowo w kontekście podatkowym, a także zwiększoną liczbę kontroli skarbowych, które wynikają z trudności w rozliczaniu VAT na żywność i związanych z tym wątpliwości - mówi Ślubowska.

- Propozycja ujednolicenia stawek VAT na żywność poprawi przejrzystość w systemie podatkowym – co ułatwi rozliczenia przedsiębiorcom i zwiększy pewność prawa. Ujednolicenie stawek pozwoli również na lepsze prognozowanie wpływów podatkowych oraz ułatwi obiegu dokumentów, co przyczyni się do zwiększenia efektywności systemu VAT w Polsce - twierdzi Marta Ślubowska.

System kaucyjny do poprawki

Inny postulat przedstawiony w dwunastym pakiecie związany jest z systemem kaucyjnym, który zacznie obowiązywać w Polsce 1 października 2025 r. Przedsiębiorcy proponują wprowadzenie minimalnej opłaty manipulacyjnej w tymże systemie. Przekonują przy tym, że będzie to stanowić wsparcie sklepów, szczególnie małych, w pokrywaniu kosztów związanych z obsługą systemu". Autorzy pomysłu twierdzą, że zmiana ta "zapewni większą stabilność systemu, pomoże zrealizować cele środowiskowe oraz ograniczy wpływ na wzrost cen".

- Wprowadzanie nowych systemów, takich jak np. systemy opakowań zwrotnych, segregacji odpadów czy cyfryzacji obiegu dokumentów w handlu, wiąże się z koniecznością ponoszenia przez sklepy, szczególnie małe, dodatkowych kosztów związanych z dostosowaniem do nowych wymogów. Często małe i średnie sklepy nie dysponują odpowiednimi zasobami finansowymi, aby w pełni pokryć te koszty, co może skutkować dla nich trudnościami w utrzymaniu rentowności - wskazuje Marta Ślubowska.

Zaznacza przy tym, że "propozycja wsparcia sklepów, w szczególności małych, w pokrywaniu kosztów związanych z obsługą systemów (np. za wdrożenie systemów recyklingu, ewidencji opakowań czy cyfrowych rozliczeń), ma na celu zwiększenie stabilności systemu, umożliwiając sklepom równomierne wdrażanie wymogów bez konieczności narażania się na problemy finansowe, pomoc w realizacji celów środowiskowych, takich jak zmniejszenie zużycia plastiku, poprawa segregacji odpadów czy zwiększenie efektywności energetycznej w sprzedaży detalicznej oraz wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, które odgrywają kluczową rolę w polskiej gospodarce i często mają trudności z adaptowaniem się do nowych regulacji bez wsparcia finansowego".

Zespół SprawdzaMY chwali się, że opublikował jak dotąd 339 postulatów, z czego 264 przekazano stronie rządowej, a 86 jest już w realizacji. Rząd odrzucił jak dotąd ok. 17 proc. pomysłów.

Handel czeka na wybory prezydenckie. Czego obawiają się właściciele sklepów i jakie mają nadzieje?