Potężny król w towarzystwie bogów. Spektakularne znalezisko w Niniwie

Spis treści:

1. Spektakularne znalezisko w sali tronowej
2. Bogowie w pałacu – rzadka sprawa
3. Położenie reliefu w kluczowym miejscu

Niewielu archeologów prowadzi obecnie wykopaliska w tych krajach Bliskiego Wschodu, które uważana są za niezbyt bezpieczne. Na przykład niemiecka misja badawcza z Uniwersytetu w Heidelbergu pracuje na terenie starożytnego miasta Niniwa.

Niniwa uważana jest za najstarsze i najludniejsze miasto starożytnego imperium asyryjskiego. Położona jest na wschodnim brzegu rzeki Tygrys, niedaleko współczesnego miasta Mosul w Iraku. Swoją potęgę Niniwa zawdzięcza położeniu na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych i bliskości dużych cieków wodnych, które nanosiły życiodajny muł – dzięki temu kwitło rolnictwo.

Spektakularne znalezisko w sali tronowej

Archeolodzy z Niemiec podczas ostatniego sezonu badawczego skupiali swoje wysiłki na ruinach sali tronowej w północnym pałacu króla Aszurbanipala. Władał on w latach 668–627 p.n.e. Ten wielki przywódca zasłynął między innymi ze zorganizowania pierwszej biblioteki na Bliskim Wschodzie.

Archeolodzy natknęli się na duże fragmenty monumentalnej płaskorzeźby, przedstawiającej wspomnianego wyżej władcę imperium asyryjskiego wraz z dwoma ważnymi bóstwami i innymi postaciami. Płaskorzeźbę wykonano na masywnej kamiennej płycie o długości 5,5 metra i wysokości trzech metrów. Całość ważyła około 12 ton.

Bogowie w pałacu – rzadka sprawa

Znalezisko jest niezwykłe dla badaczy nie tylko ze względu na jego rozmiar, ale także na przedstawione sceny. – Wśród wielu znanych nam reliefów z asyryjskich pałaców, nie ma przedstawień głównych bóstw – mówi kierownik wykopalisk w pałacu północnym, prof. Aaron Schmitt z Instytutu Prehistorii, Protohistorii i Archeologii Starożytnego Bliskiego Wschodu na Uniwersytecie w Heidelbergu

W centrum niedawno odkrytej płaskorzeźby znajduje się król Aszurbanipal, ostatni wielki władca imperium asyryjskiego. Flankują go dwa najwyższe bóstwa: bogowie Aszur i Isztar, patronka Niniwy. Za nimi podąża geniusz ryb, który zapewnia bogom i władcy zbawienie i życie. Widoczna jest też postać wspierająca coś z podniesionymi ramionami, najprawdopodobniej jest to człowiek-skorpion. Nad tym postaciami rozpościerał się zapewne sporych rozmiarów dysk słoneczny.

Położenie reliefu w kluczowym miejscu

Według prof. Schmitta, płaskorzeźba pierwotnie znajdowała się w niszy usytuowanej naprzeciwko głównego wejścia do sali tronowej, czyli najważniejszego miejsca w pałacu. Badacze z Heidelbergu odkryli fragmenty reliefu w dole znajdującym się za tą niszą. Dół wykopano prawdopodobnie w okresie hellenistycznym, w III lub II wieku p.n.e.

Niniwa była intensywnie badania 100 lat temu przez Brytyjczyków – nie znaleźli płaskorzeźby, bo była dobrze ukryta. Zgodnie z ustaleniami z Irackim Państwowym Zarządem Starożytności i Dziedzictwa (SBAH), niemieccy badacze planują udostępnić płaskorzeźbę w jej pierwotnej lokalizacji. Stanie się to po jej odrestaurowaniu.

Źródło: Uniwersytet w Heidelbergu

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.