Reaktor MARIA wciąż wyłączony, w tle poważny spór

Już na początku kwietnia – i nie był to primaaprilisowy żart – informowaliśmy o zawieszeniu funkcjonowania jedynego polskiego reaktora nuklearnego. Jak się okazuje działanie reaktora MARIA, bo o nim mowa, czy raczej brak działania, wynikają z powodów pozatechnicznych.

Reaktor MARIA. Sytuacja jest patowa

Jedyny istniejący w Polsce i zdolny do działania reaktor jądrowy MARIA, zlokalizowany w Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Otwocku, pozostaje wyłączony z powodu braku licencji dozoru jądrowego. Podczas posiedzenia senackiego Zespołu ds. Energetyki Jądrowej i Odnawialnych Źródeł Energii ujawniono przyczyny patowej sytuacji, która wywołała ostry spór między NCBJ a Państwową Agencją Atomistyki (PAA).

Licencja na eksploatację reaktora wygasła 31 marca 2025 r., a NCBJ nie otrzymało nowego zezwolenia. Kluczowym problemem jest spór dotyczący wyznaczenia stref planowania awaryjnego wokół reaktora, wymaganych przez ustawę Prawo atomowe oraz rozporządzenie Rady Ministrów z 25 maja 2021 r. PAA zarzuca NCBJ brak odpowiednich analiz bezpieczeństwa i niekompletność dokumentacji, wskazując, że wymóg wyznaczania stref był znany od czterech lat, a Centrum uczestniczyło w konsultacjach tych przepisów.

Zobacz też: Jaki powerbank kupić — najlepszy powerbank dla każdego

Prof. Krzysztof Kurek, były dyrektor NCBJ, podkreśla, że zastrzeżenia PAA pojawiły się na krótko przed wygaśnięciem licencji, co uniemożliwiło szybką reakcję. Twierdzi, że reaktor pozostaje bezpieczny. Apeluje o kompromis, ostrzegając, że bez niego MARIA nigdy licencji nie dostanie. Z kolei dyrektor Marcin Dąbrowski z PAA odpiera zarzuty, wskazując na długi czas na dostosowanie się do przepisów i aktywny udział NCBJ w ich tworzeniu.

Strefa bezpieczeństwa ziarnem niezgody

Prof. Kurek podczas burzliwego posiedzenia zespołu w Senacie informował, że podobno według dozoru jądrowego strefy bezpieczeństwa wokół MARII mają rozciągnąć się na promień ponad 20 kilometrów. W praktyce oznaczałoby objęcie nimi nie tylko samego Otwocka, w którym zlokalizowany jest reaktor, ale również znaczną część aglomeracji warszawskiej wraz z niektórymi dzielnicami samej Warszawy (m.in. Ursynów, Gocław, Wilanów, Praga Południe, Wawer).

Zdaniem prof. Kurka taka sytuacja jest absurdalna, bo oznacza, gigantyczne koszty dla Centrum. Szczególnie że jest ono jedynym na świecie miejscem, w którym do niedawna funkcjonował reaktor nuklearny pozbawiony stałego finansowania. Cała sytuacja rzuca też cień na pomysły przydomowych reaktorów nuklearnych.

Brak licencji zmusił reaktor do przerwy technicznej, która trwa od 1 kwietnia. Planowane wznowienie pracy 9 maja nie doszło do skutku, a MARIA pozostaje w stanie serwisowym. Sytuacja ta zakłóciła produkcję radioizotopów medycznych, kluczowych dla diagnostyki i leczenia nowotworów. POLATOM, odpowiedzialny za ich wytwarzanie, zmuszony jest kupować półprodukty od zewnętrznych dostawców, co podnosi koszty i wywołuje pytania o wizerunek polskiego sektora jądrowego.

Spór między PAA a NCBJ nadal trwa, a data wznowienia pracy reaktora pozostaje niepewna. Brak porozumienia może trwale zaszkodzić polskiej nauce i medycynie, dla których MARIA jest nieocenionym zasobem.

Źródło: Energetyka24.com. Zdjęcie otwierające: Polska Agencja Atomistyki / materiały prasowe

Część odnośników to linki afiliacyjne lub linki do ofert naszych partnerów. Po kliknięciu możesz zapoznać się z ceną i dostępnością wybranego przez nas produktu – nie ponosisz żadnych kosztów, a jednocześnie wspierasz niezależność zespołu redakcyjnego.

Artykuł Reaktor MARIA wciąż wyłączony, w tle poważny spór pochodzi z serwisu ANDROID.COM.PL - społeczność entuzjastów technologii.