Kulturalny planer 05/2025

Jeśli letnie miesiące kojarzą mi się głównie z festiwalami muzycznymi, to maj zdecydowanie upływa pod znakiem kina. Staram się jak najszybciej uporać z bieżącymi tematami w redakcji i zamknąć laptopa, by popędzić na seans. A potem zostać na kolejny. I jeszcze jeden (no chyba że już zamykają Kinotekę). Wszystko za sprawą festiwalu filmowegoMillennium Docs Against Gravity. Hasło tegorocznej, 22. edycji brzmi: „Między nami cały świat” i odnosi się do poczucia wspólnoty.

Nie przegap: Premiera Pisma. Kogo i dlaczego nie widzi medycyna? 

Skoro już o niej mowa, czuję się w obowiązku dodać, że miłośników kina dokumentalnego w naszym zespole jest więcej. Dlatego – jak co roku – wspólnie przygotowaliśmy dla Waszestawienie dziesięciu festiwalowych filmów, które warto zobaczyć. Mam też dobrą wiadomość dla tych, którzy preferują seans w domowym zaciszu, z herbatą i psem lub kotem na kolanach – wiele produkcji będzie dostępnych online namdag.plod 20 maja do 2 czerwca. Dokładny program poznamy w połowie miesiąca.

A gdy dokumentalna uczta dobiegnie końca i nadal będziecie spragnieni kultury – sprawdźcie, co jeszcze czeka na was tej wiosny. 

Do zobaczenia na kulturalnej trasie!

KINO

The Last Showgirl

Gutek Film, kina studyjne w Polsce

premiera 25 kwietnia

Shelley (w tej roliPamela Anderson, po raz pierwszy w karierze nominowana – w moim odczuciu totalnie zasłużenie – do Złotego Globu) poznajemy, gdy dowiaduje się, że jej show w Las Vegas wyczerpało już swoją formułę i wkrótce zostanie zdjęte z afisza. Wtedy dociera do niej, że świat, w którym dotąd żyła, ma coraz mniej wspólnego z rzeczywistością. Czy jest w nim jeszcze miejsce dla 57-letniej showgirl?

Gia Coppolaobala mit pełnego blichtru miasta, które nigdy nie śpi. Ukazuje Las Vegas w świetle dnia, od zaplecza, odarte ze splendoru, a obiektyw kamery kieruje ku swojej bohaterce, kreśląc intymny portret dojrzałej kobiety, która na przekór wymaganiom show-biznesu i obyczajowym konwenansom nie godzi się na to, aby zejść ze sceny. Filmowe doświadczenie dopełnia ścieżka dźwiękowa. WThe Last Showgirlsłyszymy nostalgiczne przeboje z lat 80.Total Eclipse of the HeartBonnie Tyler iShadows of the NightPat Benatar, które zapowiadają zmierzch pewnej epoki. Ale w tej historii jest też miejsce na nadzieję, nowy początek, co najpełniej wybrzmiewa w finałowej scenie, przy dźwiękach poruszającegoBeautiful That WayMiley Cyrus. 

więcej:gutekfilm.pl

MUZYKA

Alabaster DePlume. A Blade Because Tour

Klub Niebo, Warszawa

16 maja

Pitchfork pisał, że jego muzyka otula, uzdrawia i przypomina o tym, co naprawdę ważne. W swojej twórczości łączy elementy klasyki, folku i free jazzu.Alabaster DePlume(pod tym pseudonimem kryje się brytyjski jazzman, poeta i aktywista Angus Fairbairn) to jedno z moich największych muzycznych odkryć w ostatnim czasie, dlatego z przejęciem odliczam dni do 16 maja, gdy będę miał okazję usłyszeć go na żywo – zwłaszcza że każdy jego koncert przypomina rytuał, balansuje na granicy performansu i obfituje w improwizacje.

W warszawskim Niebie artysta zaprezentuje materiał ze swojego ostatniego studyjnego albumuA Blade Because A Blade Is Whole. A od czego zacząć? Szczególnie polecam instrumentalnyOh My Actual Daysoraz przejmującą kompozycję zamykającą płytę –That Was My Garden.

więcej:fkpscorpio.pl

TEATR

Fobia

Nowy Teatr, Warszawa

16, 17 i 18 maja

Gejowska bojówka po raz kolejny szturmem wdziera się na scenę Nowego Teatru, by dać nam lekcję z queerowej historii Polski.Markus ÖhrniKarol Radziszewskiłączą siły i w groteskowym spektaklu – utrzymanym w stylistyce slashera – opowiadają o pozornej tolerancji i zinternalizowanych uprzedzeniach, z jakimi wciąż mierzy się społeczność LGBT+ w naszym kraju (przy okazji polecam moją rozmowę z twórcamiFobiiw zaprzyjaźnionymMINT Magazine). 

Artyści poddają krytyce nie tylko heteronormatywne, nuklearne rodziny czy korporacje uprawiające pinkwashing, ale też elity świata kultury i sztuki – czyli również samych siebie. Teraz z ręką na sercu – zdalibyście ten egzamin na piątkę?

więcej:nowyteatr.org

KINO

Gaucho Gaucho

M2, kina studyjne w Polsce

kwiecień i maj (pokazy przedpremierowe)

Czy istnieje przepis na dobre życie? Odpowiedzi na to pytanie po raz kolejny szukająMichael DweckiGregory Kershaw(twórcy podnoszących na duchuTruflarzy). Tym razem podróżują do północno-zachodniej Argentyny i przyglądają się codzienności gauchos – południowoamerykańskich pasterzy bydła, których świat powoli znika na naszych oczach. Film ten (premiera w kinie 6 czerwca), zrealizowany pośród zapierających dech krajobrazów, nakręcony w czerni i bieli, opowiada o odnajdowaniu radości w małych rzeczach, prozaicznych czynnościach. Gauchos czują się wolni, kiedy mogą galopować na końskim grzbiecie przez niekończące się pampasy. Tak rozległych równin w Polsce wprawdzie nie uświadczymy, ale kto wie, czy do nabrania nowej perspektywy nie wystarczy nam po prostu lekki powiew wiatru we włosach gdzieś z dala od miejskiego zgiełku. Dodajcie do tego uzależniającą ścieżkę dźwiękową z filmu – argentyńskie gitarowe kawałki z lat 60. i współczesne taneczne bangeryDevendry Banharta. I nawet jeśli nie tak wygląda przepis na szczęście, z pewnością jest to dobry plan na nadchodzące lato.

więcej:m2films.pl

TEATR

45. Warszawskie Spotkania Teatralne

Teatr Dramatyczny, Warszawa

17–31 maja

Nim na dobre opadnie kurz po MDAG-u, w stolicy rozpocznie się święto teatru – Warszawskie Spotkania Teatralne, na których będzie można zobaczyć najciekawsze w ostatnim czasie spektakle z Polski i zagranicy. Punktem wyjścia dla 45. edycji stały się szeroko rozumiane biografie. Spektakle prezentowane podczas festiwalu skupią się zatem na historiach osób (Susan Sontagw reżyserii Agnieszki Jakimiak i Mateusza Atmana orazStella Walsh.Najszybsza osoba świataw reżyserii Jana Jelińskiego), miejsc (Wszystko na darmow reżyserii Weroniki Szczawińskiej i Piotra Wawra jr. orazLiberté [trigger warning]Daty Tavadzego z gruzińskiego Royal District Theatre Tbilisi), a także grup i narodów – tożsamości, które ulegają ciągłym przemianom (spektakl, na który czekam najbardziej, czyli kontrowersyjnyNowy Pan Tadeusz, tylko że rapowyw reżyserii Kamila Białaszka). 

PS Bilety szybko się rozchodzą, dlatego nie ma na co czekać. A dla spóźnialskich zawsze pozostają wejściówki. 

więcej:warszawskie.org

SZTUKA

Patryk Różycki. Odwiedzisz nas tutaj czasem?

Wydział Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych, Warszawa

do 30 maja

Czy powrót do miejsc i osób z przeszłości jest możliwy? I w jaki sposób miałoby się to wydarzyć? Z tymi pytaniami mierzy się w swojej najnowszej wystawie znany Wam z naszych łamów artysta wizualnyPatryk Różycki. Na czterech wielkoformatowych płótnach artysta kreśli czarnym tuszem opowieści o swoich pierwszych razach, tych nieistotnych i tych prawdziwie formujących. Łączy to, co prywatne, z doświadczeniem pokoleniowym. Bez wstydu, szczerze, czyli tak, jak należy mówić o życiu. 

więcej:asp.waw.pl

MUZYKA

Bartek Wąsik. Pianorizon Live

Studio Koncertowe Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego, Warszawa

30 maja

W 2022 roku wydał swójdebiutancki solowy albumzłożony z fortepianowych interpretacji utworów Radiohead. Teraz przyszła pora na w pełni autorski materiał.Pianorizonto angielska wersja słowa Pianokrąg, które posłużyło Bartkowi Wąsikowi (jegoapteczkęopublikowaliśmy w lipcowym „Piśmie” w 2023 roku) jako tytuł dlacyklu koncertów, które od kilku lat organizuje latem w warszawskiej Królikarni, oraz jako nazwaaudycjiprowadzonej przez niego w radiowej Trójce. Na początek polecam wysłuchać płyty w całości – najlepiej zrobić to z dala od wszystkich zbędnych bodźców, w bezruchu, z zamkniętymi oczami, by dźwięki …