To nie Filip II! Archeologiczna pomyłka w królewskim grobowcu Macedonii

Spis treści:

1. Gdzie pochowano ojca Aleksandra Wielkiego?
2. Wielka archeologiczna pomyłka?
3. Kogo pochowano w grobowcu?
4. Najstarsza stolica starożytnej Macedonii

W 1977 roku archeolog Manolis Andronikos odkrył w Werginie (północno-wschodniej Grecji) grobowiec, który uznano wówczas jako należący do Filipa II Macedońskiego. Od tego czasu miejsce to było ośrodkiem badań i wykopalisk, które miały potwierdzić tę hipotezę. Grobowiec był bogato wyposażony, w środku znaleziono złotą urnę, a także zbroję i insygnia królewskie. Miejsce pochówku znajdowało się w regionie, w którym prawdopodobnie spoczywają inni członkowie rodziny Aleksandra Wielkiego.

Gdzie pochowano ojca Aleksandra Wielkiego?

Nowe badanie, które ukazało się właśnie na łamach czasopisma naukowego „Journal of Archaeological Science”, wskazuje, że w rzeczywistości w Werginie mógł zostać pochowany ktoś zupełnie inny. Nowa identyfikacja ujawniła, że w grobowcu znajdowały się szczątki młodego mężczyzny i młodej kobiety, a także szóstki niemowląt. Naukowcy podkreślają jednak, że już wcześniej zdawano sobie sprawę, że w grobowcu znajdują się kości dwójki dorosłych osób, ale tylko jednego dziecka.

– Wergina od dawna jest uważana za królewski kompleks grobowy macedońskich królów. Pod dużym kurhanem odkryto cztery grobowce oznaczone jako Grobowiec I, II, III i IV. W naszym najnowszym badaniu skupiliśmy się na pierwszym grobowcu, uważanym za miejsce pochówku Filipa. Datowanie radiowęglowe umiejscawia ten pochówek w pierwszej połowie IV wieku p.n.e., konkretnie między 400 a 367 rokiem p.n.e. – napisali w pracy autorzy.

Wielka archeologiczna pomyłka?

Analiza kości i zębów pary dorosłych sugeruje, że mężczyzna w grobowcu miał od 25 do 35 lat w chwili śmierci. Dane historyczne wskazują, że Filip II został zamordowany w 336 r. p.n.e., mając ok. 46 lat. Oznacza to, że mężczyzna pochowany w Grobowcu I nie mógłby być ojcem Aleksandra Macedońskiego, ale nie znaczy to, że nie pochodził z tej dynastii.

– Mężczyzna z grobowca najprawdopodobniej ważnym macedońskim członkiem rodziny królewskiej z rodu Argead/Temenid, który zmarł w latach 388–356 p.n.e. i prawdopodobnie był upamiętniany w świątyni, która znajdowała się w starożytnym Ajgaj razem z tą kobietą. Poprzednie hipotezy, że szczątki szkieletu należą do Filipa II oraz jego żony i nowonarodzonego dziecka nie są zatem naukowo uzasadnione – napisali badacze.

Analiza izotopowa zębów i kości pozwoliła na ustalenie kilku ważnych faktów z życia macedońskiego mężczyzny. Według uczonych prawdopodobnie spędził dzieciństwo z dala od stolicy Macedonii, Pelli, która znajduje się około 32 kilometrów na północny wschód od Werginy. Kobieta natomiast, która w chwili śmierci miała od 18 do 25 lat, prawdopodobnie spędziła dzieciństwo mieszkając w Pelli lub w jej pobliżu.

Kogo pochowano w grobowcu?

– Zakładamy, że musiał to być król Macedonii, który rządził i zmarł dziesiątki lat przed panowaniem Filipa II – uważa Maniatis. Nie jest jasne, który to był król, ale możliwe, że był to Aleksander II lub Perdikkas III. Rządy obydwu władców były burzliwe i naznaczone były konfliktami wewnętrznymi, a także wojnami z wrogami zewnętrznymi – dodaje badacz.

Naukowcy przeprowadzili także badanie metodą datowania radiowęglowego, aby ustalić wiek szczątków niemowląt, które pochowano w grobowcu. Wszystkie pochodziły z okresu między 150 r. p.n.e. a 130 r. n.e., czyli już z czasów, gdy regionem rządziło imperium rzymskie.

– Istnieją dowody, które pozwalają przypuszczać, że umieszczanie zmarłych niemowląt w starych grobowcach, było znaną, choć rzadką praktyką w okresie rzymskim – wyjaśnia w rozmowie z Live Science główny autor badania Yannis Maniatis z Narodowego Centrum Badań Naukowych w Grecji.

Naukowiec dodaje, że grobowiec ten został obrabowany jeszcze w czasach starożytnych, a złodzieje wydrążyli w ścianach otwory. – Ludzie, którzy mieszkali w tym rejonie, wiedzieli o grobowcu i musieli widzieć otwory pozostawione przez rabusiów. Prawdopodobnie postanowili wykorzystać je do pochówku niemowląt – dodaje Maniatis.

Nowe badanie niewątpliwie dostarcza więcej pytań, niż odpowiedzi. Przede wszystkim o nowe miejsce pochówku ojca Aleksandra Wielkiego, Filipa II. Bardzo możliwe, że macedoński król pochowany jest w Werginie, ale nie w grobowcu I, lecz w jednym z pozostałych, które znajdują się w tym miejscu. Prawdopodobny wydaje się grób nr. 2. Tam znajdują się skremowane szczątki mężczyzny, który w chwili śmierci mógł mieć 44 lata…

Najstarsza stolica starożytnej Macedonii

Wergina to stanowisko archeologiczne, które od 1996 roku jest wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Zachowały się tu ruiny starożytnego Ajgaj, czyli najstarszej stolicy starożytnej Macedonii. Po przeniesieniu stolicy do Pelli, Ajgaj pozostało dalej ważnym miejscem dla królewskiej rodziny, ale już jako nekropolia. Chowano tu królów Macedonii.

Do czasów współczesnych zachował się tu m.in. kompleks grobowców komorowych, który nazwano Grobowcami Królewskimi, ale także Pałac Królewski oraz tzw. Grobowiec Macedoński, który w rzeczywistości składa się z pięciu mniejszych grobowców. Na stanowisku odnaleziono także ruiny amfiteatru, w którym przeprowadzono zamach na Filipa II.

Źródło: National Geographic Polska, LiveScience

Nasz autor

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal+, obecnie pracuje w RMF FM. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu. Pisze przede wszystkim o archeologii i przyrodzie. Prywatnie bardzo zainteresowany polityką.