Historyczny list z 1745 przekazany Tuskowi przez Erdogana. Znamy jego treść

Podczas oficjalnej wizyty premiera Donalda Tuska w Ankarze, prezydent Turcji Recep Erdoğan przekazał mu wyjątkowy prezent - oryginalny list z 1745 roku, napisany prawdopodobnie przez Wielkiego Kanclerza Andrzeja Stanisława Załuskiego do Wielkiego Wezyra Imperium Osmańskiego. Na prośbę redakcji historia.org.pl Ministerstwo Spraw Zagranicznych udostępniło przetłumaczoną treść dokumentu, którą publikujemy poniżej w całości.

Premier Donald Tusk z listem, jaki przekazał Polsce Recep Erdoğan

List, datowany na 25 grudnia 1745 roku, wyrażał wolę zakończenia wojen toczących się w Europie oraz dążenie do pokoju i dobrobytu. W dokumencie podkreślono cierpienia ludności oraz zniszczenia spowodowane konfliktami, a także chęć utrzymania neutralności i przyjaznych relacji z sąsiadującymi państwami. Autor listu apelował o wspólne działania na rzecz zakończenia rozlewu krwi i zapewnienia bezpieczeństwa kupcom i mieszkańcom Europy.

Premier Tusk, prezentując list, zwrócił uwagę na jego symboliczne znaczenie w kontekście współczesnych wydarzeń, m.in. wojny w Ukrainie. Zaznaczył, że przesłanie sprzed niemal 300 lat pozostaje aktualne, a pragnienie pokoju i stabilizacji jest równie potrzebne dzisiaj, jak w XVIII wieku.

Historyczny dokument znajduje się obecnie w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Wkrótce ma zostać przekazany do muzeum, gdzie będzie dostępny dla szerszej publiczności jako świadectwo dawnej dyplomacji i międzynarodowego dialogu.

Poniżej prezentujemy pełną treść przetłumaczonego listu z 1745 roku:

Andrzej Stanisław Załuski

Drezno, 25 grudnia 1745 r.

BOA., HAT., 3/89
Do Jaśnie Wielmożnego Wielkiego Wezyra Sułtana Osmańskiego Mahmuda I

List, który Wasza Dostojność, Wielki Wezyrze, wcześniej wysłał, dotarł do mnie za pośrednictwem wojewody poznańskiego, pełniącego funkcję hetmana wielkiego koronnego Rzeczypospolitej. W swoim liście wyraziliście wolę ugaszenia płomieni wojny, które wybuchły w wyniku wrogości między państwami europejskimi, powodując zniszczenia osad i cierpienia ludności, oraz chęć zapewnienia pokoju i dobrobytu. Przyjęliśmy tę wiadomość z wielką radością i zadowoleniem.

Istotne i godne jest Waszej Dostojności, Wielki Wezyrze, podejmowanie starań w celu wyeliminowania przyczyn chaosu i rozlewu krwi, które od lat nękają kraje europejskie. Odpowiedź na Wasze dążenia do pokoju przyniosłaby wielkie korzyści ludzkości, dlatego oczywiste jest, że wszyscy powinni dołożyć starań, aby osiągnąć ten cel. Waszej Dostojności znane są powody, dla których zaraza wojny rozprzestrzeniła się na ziemie zależne od królowej Węgier i Czech, do Włoch i w głąb Niemiec, toteż nie ma potrzeby ich szczegółowego wyjaśniania.

Podobnie jak mnie, również Jego Królewskiej Mości, Królowi Polski, serce się kraje na widok spustoszenia tak licznych, pięknych osad. Dlatego też nie ustaje on w wysiłkach na rzecz usunięcia zasianych ziarien wrogości i wszelkich sporów. Ponadto stara się pośredniczyć w tej kwestii poprzez wpływowe osobistości międzynarodowe. Mimo że niektóre państwa niesprawiedliwie podsycają różnorakie konflikty, Król Polski szczerze stara się je zażegnać. Niestety, jak dotąd nie osiągnięto żadnego rozwiązania.

Zwłaszcza pośredniczący, którzy starali się o zakończenie tych sporów, nie mają już możliwości kontynuowania swojej misji, gdyż jedyną drogą do zakończenia wojny zdaje się teraz zmuszenie jej prowokatorów do pokoju siłą oręża. Choć wszystkie te wojny dotknęły również Królestwo Polskie, Jego Królewska Mość nie pozwolił na włączenie swojego kraju do konfliktu i zachował neutralność, utrzymując przyjazne oraz szczere relacje ze wszystkimi sąsiadującymi państwami. Jednakże z uwagi na dawne i nowe traktaty zawarte z pewnymi krajami europejskimi, w przypadku wrogiego ataku na nie, Jego Królewska Mość był zobowiązany do udzielenia im pomocy i nie uchylił się od tego obowiązku. W związku z tym w ubiegłym roku część jego wojsk dołączyła do sił sojuszników.

Największym pragnieniem Jego Królewskiej Mości jest teraz ustanowienie pokoju, który jest miły w oczach Boga, jak i ludzi, oraz zapewnienie bezpieczeństwa europejskiej ludności i kupcom. Jest oczywiste, że Jego Królewska Mość będzie kontynuował swoje starania w tym zakresie. Dlatego nieustannie dąży również do zachowania przyjaźni i szczerości w stosunkach z Imperium Osmańskim. Najważniejszym celem jest wyeliminowanie chaosu, który ogarnął Europę, zakończenie rozlewu krwi oraz zapewnienie wszystkim spokoju i bezpieczeństwa.

Modlimy się do Najwyższego z prośbą o pomyślne urzeczywistnienie naszej szczerej woli pokoju, osiągnięcie naszego celu, jak i o to, by Imperium Osmańskie zdołało osiągnąć wszelkie zamierzone sukcesy, a także by Wasza Dostojność, Wielki Wezyrze, pozostał na swoim stanowisku przez długi czas.