Centralny Rejestr Umów Jednostek Sektora Finansów Publicznych (projekt)

A teraz coś z jeszcze innej beczki, czyli o tym, że być może już niedługo powstanie Centralny Rejestr Umów Jednostek Sektora Finansów Publicznych — narzędzie służące do zwiększenia jawności i przejrzystości wydawania publicznych pieniędzy (projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy — Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw oraz ustawę o finansach publicznych).

A mianowicie, w pewnym skrócie:

• zgodnie z projektem Centralny Rejestr Umów Jednostek Sektora Finansów Publicznych ma być jednym z „nośników” informacji publicznej — jawnym, udostępnianym w internetach, zbiorem informacji o niektórych umowach zawartych przez jednostki sektora finansów publicznych („dopisanym” do ustawy o dostępie do informacji publicznej i ustawy o otwartych danych);

art. 34a ust. 1 ustawy o finansach publicznych (projekt)
Kierownik jednostki sektora finansów publicznych udostępnia i aktualizuje w Centralnym Rejestrze Umów Jednostek Sektora Finansów Publicznych, zwanym dalej „Centralnym Rejestrem Umów JSFP”, informacje o umowie zawartej przez jednostkę sektora finansów publicznych lub na jej rzecz, jeżeli umowa ta spełnia łącznie następujące warunki:
1) stanowi zamówienie w rozumieniu art. 7 pkt 32 ustawy z dnia 11 września 2019 r. − Prawo zamówień publicznych;
2) wartość umowy jest większa albo równa 10 000 zł, przy czym wartość ta stanowi:
a) całkowitą wartość umowy bez podatku od towarów i usług uwzględniającą wartości opcji oraz wznowień,
b) wartość ustaloną z uwzględnieniem okresu 48 miesięcy wykonywania umów – w przypadku gdy umowa została zawarta na czas nieoznaczony;
3) została zawarta w formie pisemnej, elektronicznej, szczególnej lub dokumentowej.

• niektórych, ponieważ Centralny Rejestr Umów JSFP będzie obejmował wyłącznie umowy zawarte w trybie zamówień publicznych, o wartości co najmniej 10 tys. zł, która posiadają „namacalną” postać (siłą rzeczy regulacja nie dotyczy umów ustnych, które w przypadku finansów publicznych należy uznać za nieprawidłowość);
• dla rozwiania wątpliwości: jednostki sektora finansów publicznych to m.in. organy władzy publicznej (administracja rządowa, sądy, trybunały, organy ochrony prawa, etc.), ZUS, KRUS i NFZ, PAN i BFG, uczelnie publiczne i instytucje kultury (państwowe i samorządowe), samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, a także jednostki i samorządowe zakłady budżetowe oraz państwowe fundusze celowe (nie zalicza się do nich natomiast państwowych przedsiębiorstw i banków, spółek prawa handlowego);
• Centralny Rejestr Umów JSFP nie będzie jednak zawierał informacji o umowach zawieranych przez służby specjalne i placówki dyplomatyczne, ale też umów z zakresu prawa pracy, zamówień objętych klauzulą tajności i kontraktów związanych z obronnością i bezpieczeństwem państwa, spod obowiązku publikacji będą wyłączone także umowy, co do których prawo do informacji publicznej jest wyłączona ze względu na prywatność osoby fizycznej oraz tajemnica przedsiębiorcy — i tu się rozpościera nieprzebrane pole do zawracania Wisły kijem (por. „Czy wysokość rekompensaty uzyskanej przez PWPW za przygotowanie „wyborów kopertowych”, jest tajemnicą przedsiębiorstwa?”);
• informacje ujawniane w Centralnym Rejestrze Umów Jednostek Sektora Finansów Publicznych obejmować będą m.in. oznaczenie kontrahentów, przedmiot i wartość umowy, jej status, w tym dzień jej zakończenia — Centralny Rejestr Umów JSFP nie będzie zawierał treści umów — obowiązkiem kierownika jednostki sektora finansów publicznych będzie udostępnienie i aktualizacja danych o umowie niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od zawarcia lub aneksowaniu umowy;
• retencja danych: informacje opublikowane w rejestrze będą usuwane po upływie 5 lat licząc od końca roku, w którym umowa przestała obowiazywać — tu nie mam problemu z zobowiązaniami, które zostały prawidłowo wykonane, ale z postulatem jawności finansów publicznych kłóci mi się kasowanie umów spornych, „przekrętów”, etc. (wiadomo, że w naszej rzeczywistości sześć lat na ostateczne wyjaśnienie perypetii to zwykle za mało — więc w pewnym momencie opinia publiczna będzie miała kłopot z odświeżeniem pamięci…);
• przepisy o Centralnym Rejestrze Umów JSFP miałyby wejść w życie z jednodniowym vacatio legis — o tyle trzeba się spieszyć, że już od 1 stycznia 2026 r. miałyby do niej wpadać umowy zawarte m.in. przez KPRM, ministerstwa, urzędy wojewódzkie, Kancelarię Izby Poselskiej i Senatu, RPO, RPD, KRRiTV, IPN, KBW, BRF; od połowy przyszłego roku ustawę stosowałyby jednostki samorządu terytorialnego (z przyległościami), zaś od początku 2027 r. wszystkie pozostałe jednostki sektora finansów publicznych.

Zamiast komentarza: oczywiście lamentacji będzie co niemiara, bo przecież miała być „deregulacja”, a jest nowy rejestr i nowe obowiązki ;-)

Tekst Centralny Rejestr Umów Jednostek Sektora Finansów Publicznych (projekt) pojawił się poraz pierwszy w Czasopismo Lege Artis.