Stan czytelnictwa w Polsce stabilny. Poziom powyżej 40 procent utrzymany!

Zeszłoroczny raport Biblioteki Narodowej zaskoczył wszystkich wskaźnikami najwyższymi od dziesięciu lat – lekturę przynajmniej jednej książki zadeklarowało 43% osób. W roku 2024 było to 41%, co daje nadzieję na utrzymanie stabilnego poziomu czytelnictwa.

Biblioteka Narodowa opublikowała wstępny raport o stanie czytelnictwa książek w Polsce w 2024 roku. Komunikat został opracowany przez Romana Chymkowskiego i Zofię Zasacką.

– W 2024 roku lekturę co najmniej jednej książki w ciągu dwunastu miesięcy poprzedzających badanie zadeklarowało 41% ankietowanych. Biorąc pod uwagę dopuszczalny błąd statystyczny pomiaru jest to wynik na poziomie odnotowanym w roku 2023. Można zatem mówić o stabilizacji poziomu czytelnictwa książek na poziomie wyraźnie wyższym niż przed 2023 rokiem. Trzeba jednak zaznaczyć, że fakt, iż czytelnictwo książek kształtuje się na stosunkowo wysokim poziomie, nie powinien prowadzić do wniosku o intensywności praktyk lekturowych. Odsetek osób, które czytały siedem lub więcej książek w ciągu roku, wynosi 7% – wyjaśniają.

Kto czyta w Polsce? Przede wszystkim młodzież w wieku 15–18 lat (54%). Niezmiennie też kobiety (47%) więcej od mężczyzn (35%). Najrzadziej czytają osoby powyżej 70. roku życia (25%).

– Społeczne uwarunkowania badanego zjawiska nie zmieniły się. Czyta się ze względu na zewnętrzny przymus związany z nauką lub wykonywaną pracą, ale też dlatego, że chce się to robić. Różne typy motywacji lekturowych zwykle nie występują osobno, lecz tworzą konfiguracje, w których wzajemne proporcje czynników instytucjonalnych i indywidualnych układają się wielorako. Z oczywistych względów tą grupą, w przypadku której można mówić o obowiązku lekturowym, są osoby uczące się i studiujące – czytamy w raporcie. – Wywiązywanie się z narzucanego przez szkoły i uczelnie obowiązku nie wyklucza przyjemności czerpanej z czytania – zdobywanie wykształcenia to nie tylko nabywanie zainteresowań, nawyków i potrzeb lekturowych, ale także formowanie trudno uchwytnej, a zarazem dystynktywnej kompetencji kulturowej, jaką jest odczuwanie satysfakcji dostarczanej przez czytane książki.

Warto pamiętać o tym, że czytanie książek nie jest dominującą formą kontaktu z tekstem. Aż dwie trzecie badanych osób czyta w sieci, choć odsetek ten jest wyższy wśród osób czytających książki (73%) niż nieczytających (60%). Na ekranach komputerów, smartfonów i tabletów czytamy artykuły prasowe czy hasła encyklopedyczne.

Zainteresowaniem wciąż cieszą się przede wszystkim książki papierowe, tylko co dwudziesta osoba sięga też po ebooki, a lektura wyłącznie książek elektronicznych to wąska nisza, w której spotykamy przede wszystkim osoby z wyższym wykształceniem, spędzające 8 lub więcej godzin dziennie przed ekranem komputera.

Istotnym czynnikiem wpływającym na czytelnictwo jest miejsce zamieszkania: osoby mieszkające w miastach powyżej 500 tys. mieszkańców, czyli w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Łodzi i w Poznaniu mogą pochwalić się poziomem czytelnictwa na poziomie 56%, a miasta powyżej 200 tysięcy – na poziomie 48%. W miejscowościach średniego rozmiaru obserwujemy poziom czytelnictwa rzędu 41–46%, a najgorzej jest w miejscowościach poniżej 20 tysięcy mieszkańców (36%) oraz na wsi (37%).

Powody takiego zróżnicowania są złożone. Duże miasta są zarazem ośrodkami akademickimi, a więc przyciągają osoby będące klientelą księgarni, antykwariatów czy dyskontów z książkami. Ma to bezpośrednie przełożenie na strukturę wykształcenia oraz rodzaj aktywności zawodowej mieszkańców. W dużych miejscowościach łatwiej o reklamy książek w przestrzeni publicznej, targi książek, spotkania autorskie czy inne wydarzenia, które mogą przyciągnąć zainteresowanie. Wreszcie pozostaje kwestia dostępności: im więcej księgarń, antykwariatów i bibliotek w okolicy, tym łatwiej sięgnąć po książkę.

A po czyje książki sięgamy najchętniej? Niezmiennie od 2019 roku królem pozostaje Remigiusz Mróz, na podium powrócił po trzyletniej przerwie Harlan Coben, a po raz pierwszy (raport porównuje dane zbierane od 2017 roku) znalazł się na nim Jo Nesbø. Wśród najpopularniejszych tytułów pojawiły się „Chłopki. Opowieść o naszych babkach” Joanna Kuciel-Frydryszak. To książka wyjątkowa pod wieloma względami: reportaż zwracający uwagę na osoby zwykle ignorowane nie tylko okazał się absolutnym bestsellerem, ale stał się początkiem narodowej dyskusji o wynagrodzeniach autorskich.

1. Remigiusz Mróz
2. Harlan Coben
3. Jo Nesbø
4. J.K. Rowling
5. Henryk Sienkiewicz
6. Stephen King
7. Joanna Kuciel-Frydryszak
8. Adam Mickiewicz
9. B.A. Paris
10. Olga Tokarczuk
11. Andrzej Sapkowski
12. Joseph Murphy
13. Bolesław Prus
14. Nicholas Sparks
15. Albert Camus
16. Marcel Moss
17. Katarzyna Bonda
18. Agatha Christie
19. George Orwell
20. Graham Masterton
21. J.R.R. Tolkien
22. Gregory David Roberts
23. Frank Herbert
24. Wojciech Chmielarz
25. Camilla Läckberg
26. Laila Shukri
27. Danielle Steel

Pogłębiony raport o stanie czytelnictwa w Polsce zostanie opublikowany wkrótce. Biblioteka Narodowa analizuje nasze przyzwyczajenia czytelnicze od niemal 30 lat.

Anna Tess Gołębiowska

Zdjęcie główne i pozostałe ilustracje w tekście: Biblioteka Narodowa

REKLAMA
GADŻETY INSPIROWANE KSIĄŻKAMI? ZAJRZYJCIE NA MOLOM.PL

The post Stan czytelnictwa w Polsce stabilny. Poziom powyżej 40 procent utrzymany! first appeared on Niestatystyczny.pl.