To piękny, ale skryty ptak. Najłatwiej zaobserwować go zimą

Spis treści: Charakterystyczny malec Amator nasion Gil to wszędobylski ptak Lęgi gili Gdzie w Polsce szukać gili? Mimo że jest niewielki, gil należy do najcharakterystyczniejszych ptaków w Polsce. Tego malca naprawdę trudno pomylić z przedstawicielem innego gatunku. Czasami zdarza się jednak, że prowadząc obserwację pierzastej części fauny, można nie zorientować się, że patrzy się na właśnie na gila. Dlaczego? Winne temu są dwie nieprawdziwe opinie na temat tych ptaków. Charakterystyczny malec Gil, czyli Pyrrhula pyrrhula, to mały ptak zaliczany do rodziny łuszczakowatych. Jest tylko nieco większy niż wróbel zwyczajny. Dorosłe osobniki osiągają od 15,5 do 17,5 cm długości i od 22 do 29 cm rozpiętości skrzydeł. Masa ciała zamyka się w przedziale od 27 do 38 g. Gil to ptak o krępej sylwetce. Ma wydatną pierś i dużą głowę. Czarny, stożkowaty dziób jest krótki i mocny. Przedstawiciele tego gatunku mają brązowe tęczówki oczu i nogi. Czerwony brzuszek? Nie w każdym przypadku Zarówno u samic, jak i u samców, wierzch głowy jest czarny, kuper – biały, a ogon – niebieskoszary. Tak samo ubarwione są też skrzydła – czarne, z białą, przebiegającą ukośnie pręgą. Przedstawiciele obu płci są także zbliżeni pod względem rozmiarów Na tym jednak podobieństwa się kończą. U samca, zarówno policzki, jak i pierś, są jaskrawoczerwone. To właśnie ten słynny „czerwony brzuszek”, który u samic nie występuje. U osobników żeńskich, pierś jest wyraźnie bledsza – brązowa lub brązowo-różowa. Inne ubarwienie ma także grzbiet, który u samca jest niebieskawopopielaty, a samicy – brązowoszary. Amator nasion Już sama przynależność do rodziny łuszczakowatych wskazuje na dietę gila. Ptak ten żywi się przede wszystkim nasionami drzew i krzewów. Jego sprawny dziób sprawnie radzi sobie z wydobyciem smakowitych kąsków z twardej łupiny i z wydobywaniem pestek z owoców. Wiosną w jadłospisie gila pojawiają się pączki drzew i młode pędy. Tylko z rzadka zjada nasiona chwastów. Nie dlatego, że są dla niego szkodliwe. Po prostu krępy ptak niezbyt pewnie czuje się na cienkich łodygach. Gil to wszędobylski ptak Swoim zasięgiem występowania, gile obejmują znaczny obszar Eurazji. Ich areał sięga po Japonię i Kamczatkę. Nie występują natomiast w regionach śródziemnomorskich. Gil to ptak częściowo osiadły. Niektóre osobniki migrują zimą na południe, w poszukiwaniu terenów zasobniejszych w pożywienie. Należy jednak podkreślić, że stałe migracje są typowe wyłącznie dla populacji gnieżdżących się w strefie tajgi. Niezbyt długie przeloty, mierzące kilkaset kilometrów, odbywają się od marca do kwietnia i od października do listopada. W Polsce tylko zimuje? Otóż nie Dość często można spotkać się z opinią, że gile to ptaki zimujące w Polsce, które odlatują wraz z nastaniem wiosny. Nic bardziej mylnego. To całoroczny mieszkaniec naszego kraju. Skąd zatem wziął się ten pogląd? Po prostu zimą, gdy na drzewach nie ma liści i wszędzie dookoła zalega śnieg, czerwone i brązowe brzuszki tych ptaków można wypatrzyć bez najmniejszego problemu. Gdy zaczyna brakować pokarmu, ochoczo odwiedzają karmniki, gdzie zawsze znajdą coś smacznego i pożywnego. Gil jest wtedy mało płochliwy i pozwala się obserwować ze stosunkowo niedużej odległości. Nie bez znaczenia jest też fakt, że wraz z nastaniem wiosny gile stają się bardziej skryte. Niemal nie pokazują się, a swoje gniazda skrupulatnie maskują, by ukryć je przed drapieżnikami. Lęgi gili Wiosną gila łatwiej usłyszeć niż zobaczyć, ale niekoniecznie w mieście. Gdy temperatura robi się przyjemnie wysoka, te piękne ptaki oddalają się od ludzkich siedzib. Szukają iglastych drzew, w koronach których mogą uwić gniazdo. Gil w ciągu roku wyprowadza dwa lęgi. Okres lęgowy rozpoczyna się w maju. Samica składa od 4 do 5 białych lub bladoniebieskich jaj z nieregularnym brązowym nakrapianiem. Wysiadywanie trwa około 14 dni. Samiec nie uczestniczy w tym procesie. Pisklęta pozostają w gnieździe przez kolejne dwa tygodnie. W stadium podlotu gniazdo opuszczają wyłącznie pod czujnym okiem samca. Ojciec towarzyszy potomstwu przez kilkanaście dni. W tym czasie samica przygotowuje się do kolejnego lęgu. Gdzie w Polsce szukać gili? Przez około 200 lat polska populacja gili lęgła się niemal wyłącznie w górach. Pozostałe tereny były dla tych ptaków zimowiskiem. Na początku XX wieku ich liczebność zaczęła wzrastać, a co za tym idzie – zwiększył się zasięg ich występowania. Ekspansja gili trwa nadal. Największe populacje żyją w Puszczy Białowieskiej i Borach Tucholskich, ale te charakterystyczne ptaki nierzadko goszczą także w miastach i na wsiach. Upodobały sobie miejskie parki i tereny zadrzewione, aleje i szpalery drzew owocowych i przydomowe ogrody, zwłaszcza jeżeli gospodarze umieścili tam karmniki. Za wzrost populacji tych ptaków odpowiadają przede wszystkim osobniki, które na zimę przybywają do nas zza wschodniej granicy. Należy jednak podkreślić, że wciąż mówimy tu o niezbyt licznie występującym gatunku. Nasz autor