Silna burza geomagnetyczna. Możliwe zorze polarne nad całą Polską

Opóźnienie uderzenia zwiększa szanse na spektakularny widok

Koronalny wyrzut masy (CME), który zmierza w kierunku naszej planety, nie dotarł jeszcze do Ziemi. Pierwotnie prognozowano jego uderzenie o świcie, jednak opóźnienie zwiększa szansę, że nastąpi ono późnym popołudniem lub wieczorem, co byłoby optymalnym scenariuszem dla obserwatorów.

Jak wyjaśnia Karol Wójcicki, CME pochodzi ze stosunkowo słabej flary klasy M1, która powstała w plamie słonecznej oznaczonej numerem 4028. Mimo niewielkiej siły erupcji, obecny okres równonocy sprzyja przenikaniu cząstek słonecznych do atmosfery. Zjawisko to, określane mianem efektu Russella-McPherrona, może sprawić, że nawet słabszy wyrzut masy spowoduje intensywne zorze polarne.

Gdzie w Polsce będą najlepsze warunki do obserwacji?

Choć prognozy pogody nie są idealne, największe szanse na czyste niebo mają mieszkańcy Pomorza, Warmii oraz północnego Mazowsza. W centralnej i południowo-wschodniej części kraju mogą występować większe zachmurzenia, co może utrudnić obserwację zjawiska.

Jak zwiększyć szanse na zobaczenie zorzy?

Aby dostrzec zorzę, warto udać się poza miasto, gdzie nie występuje intensywne sztuczne oświetlenie. Kluczowe jest znalezienie miejsca z otwartym widokiem na północny horyzont – to właśnie tam zorza będzie najlepiej widoczna.

W Polsce zjawisko to często przybiera formę delikatnej poświaty lub jasnej, nieruchomej „chmury”. Dlatego przydatnym narzędziem może okazać się aparat fotograficzny z możliwością długiego czasu naświetlania – taki sprzęt pozwoli wychwycić kolory zorzy niewidoczne gołym okiem.

Czym jest zorza?

Zorza polarna to zjawisko świetlne występujące w górnych warstwach atmosfery, głównie w okolicach biegunów magnetycznych Ziemi. Powstaje w wyniku interakcji wiatru słonecznego z ziemskim polem magnetycznym i atmosferą.

Gdy naładowane cząstki (elektrony i protony) wyrzucane przez Słońce docierają do naszej planety, część z nich zostaje przechwycona przez magnetosferę i kierowana w stronę biegunów. Tam zderzają się z atomami gazów obecnych w atmosferze, głównie tlenu i azotu. W wyniku tych kolizji atomy zostają wzbudzone i emitują światło – właśnie to obserwujemy jako zorze.

Zorza najczęściej występuje w pobliżu biegunów magnetycznych, na szerokościach geograficznych znanych jako owale zorzy. Na półkuli północnej nosi nazwę aurora borealis (zorza północna), a na południowej aurora australis (zorza południowa).

Kolory zorzy:

• Zielony – najczęstszy kolor, powstaje w wyniku reakcji cząstek słonecznych z tlenem na wysokości około 100-300 km.
• Czerwony – pojawia się wyżej (ponad 250 km), również wskutek oddziaływania na tlen.
• Fioletowy i niebieski – wynik interakcji z azotem, widoczne głównie w dolnych warstwach zorzy.