Odkryto 128 nowych księżyców Saturna

Astronomowie odkryli 128 nowych księżyców krążących wokół Saturna. Planeta ma teraz 274 znane księżyce – prawie dwa razy więcej niż wszystkie inne planety w Układzie Słonecznym razem wzięte.

Przez jakiś czas Jowisz był uznawany za planetę, wokół której krąży najwięcej księżyców w Układzie Słonecznym. Ten stan trwał do maja 2023 roku. Wtedy poinformowano o odkryciu 62 nowych naturalnych satelitów Saturna. Teraz dodano do tego kolejne 128 obiektów, co razem daje 274 księżyce. Jowisz ze swoimi 95 naturalnymi satelitami znalazł się na drugim miejscu w tym rankingu.

Saturn – król księżyców

Za odkryciem stoi zespół kierowany przez Edwarda Ashtona z Academia Sinica w Tajpej na Tajwanie. Astronomowie w swoich pracach wykorzystali Teleskop Kanadyjsko-Francusko-Hawajski znajdujący się na Hawajach (Canada-France-Hawaii Telescope, CFHT). Pomogła też opracowana przez zespół kilka lat temu technika wykrywania małych ciał niebieskich.

Polega ona na analizie ogromnej liczby zdjęć, których sekwencje są „przesuwane” w szacowanym tempie, w jakim domniemany księżyc się porusza. Dzięki takiemu przesunięciu obrazy nakładają się na siebie, co wzmacnia sygnał i pozwala dostrzec obiekty niewidoczne na pojedynczych fotografiach.

Wszystkie nowe księżyce mają średnicę od 2 do 4 kilometrów i prawdopodobnie powstały setki milionów, a może nawet miliardy lat temu w wyniku zderzeń większych obiektów. – To małe, unoszące się w przestrzeni kamienie, więc niektórzy ludzie mogą nie uznać tego za wielkie osiągnięcie. Uważam jednak, że ważne jest posiadanie katalogu wszystkich obiektów w Układzie Słonecznym – powiedział Ashton.

Odkryte obiekty należą do trzech grup sklasyfikowanych jako „nieregularne”: inuickiej, galijskiej i nordyckiej. Grupy te okrążają planetę na dużych, eliptycznych orbitach nachylonych pod kątem w stosunku do „regularnych” księżyców planety. Niektóre orbitują też w kierunku przeciwnym do rotacji Saturna. Większość nowych księżyców należy do gromady nordyckiej.

Nowo odkryte księżyce zostały uznane przez Międzynarodową Unię Astronomiczną (IAU), a Ashton i jego zespół będą teraz mieli prawo nadać im nazwy. Ashton, który jest Kanadyjczykiem, przyznał, że zwrócił się do przedstawiciela rdzennej ludności Kanady o sugestie, ale rozważa również pomysł jakiegoś publicznego konkursu na nazwy.

Księżyc czy zwykła skała?

W miarę jak postęp w technologii teleskopów pozwala nam dostrzegać coraz mniejsze obiekty, astronomowie stają przed problemem, jak mały może być obiekt, by jeszcze nazywać go księżycem, a nie zwykłą skałą? Badacze przyznają, że sama definicja księżyca jest bardzo szeroka. Nie istnieją żadne wymogi dotyczące kształtu, masy, średnicy czy składu obiektu. Musi on mieć stabilną orbitę wokół innego, większego ciała, które nie jest gwiazdą. Tak więc planety, planety karłowate, a nawet asteroidy mogą mieć swoje własne księżyce. Jednak aby uznać dany obiekt za naturalnego satelitę, trzeba go śledzić przez dłuższy czas. Naukowcy muszą mieć pewność, że orbita ciała niebieskiego jest stabilna.

Mike Alexandersen z Minor Planet Center, który rejestruje ciała planetarne dla IAU, mówi, że prawdopodobnie w naszym Układzie Słonecznym znajduje się jeszcze wiele nieodkrytych księżyców i postęp technologiczny w końcu je ujawni. Dodaje też, że niebawem trzeba będzie podjąć decyzje, co uznaje się za księżyc, a co nie.

– Wiem, że IAU zdecydowała, że ​​ze względu na liczbę księżyców, które prawdopodobnie istnieją, nie będzie priorytetowo traktować nazywania czegokolwiek, co jest mniejsze niż 1 kilometr. Prawdopodobnie nadadzą nazwę tylko wtedy, gdy statek kosmiczny odwiedzi dany obiekt – zaznaczył Alexandersen.

Według Ashotna, sam Saturn może mieć ponad tysiąc księżyców, nawet pomijając mniejsze, skaliste obiekty znajdujące się w pierścieniach planety.

Źródło: Science Alert, New Scientist, fot. Wikimedia Commons/ Kevin Gill. CC BY 2.0