Najciekawsze iluzje optyczne oraz ich naukowe wyjaśnienia. Oto co dzieje się z twoim mózgiem

Iluzje optyczne potrafią płatać naszemu mózgowi prawdziwe figle. Nieruchome obrazki nagle zaczynają się ruszać, a kolory, które wydają się zupełnie różne, okazują się takie same. Takich iluzji optycznych, które nasz mózg i oczy interpretują zupełnie inaczej, jest naprawdę dużo. Dlaczego odbieramy je w różny sposób i jakie jest ich naukowe wytłumaczenie?

Najciekawsze iluzje optyczne

Zapewne wiele osób pamięta jeszcze ogólnoświatową dyskusję o tym, jakiego koloru jest sukienka widoczna na zdjęciu. Część osób widziała ją jako niebiesko-czarną, a niektórzy jako biało-złotą. Dyskusje na ten temat ciągnęły się tygodniami.

W rzeczywistości sukienka miała kolor niebiesko-czarny, ale ze względu na sposób, w jaki zostało zrobione zdjęcie, ludzki mózg potrafił interpretować to w różny sposób. Wpis ze zdjęciem sukienki podzielił internet na dwa obozy, a popularność fotografii stała się wręcz niewyobrażalna. Do tego stopnia, że doczekała się nawet wpisu na Wikipedii.

Jednym z naukowych wyjaśnień, dlaczego widziało się sukienki w dwóch różnych odcieniach, było to, że ludzki mózg inaczej postrzega kolory oraz adaptację chromatyczną. Taką teorię przedstawili neurobiolodzy Bevil Conway oraz Jay Neitz, którzy uważają, że jest to powiązane z tym, jak ludzki mózg w różny sposób interpretuje np. kolor nieba.

Mózg próbując ocenić, jakiego koloru jest dana rzecz, potrafi ignorować część barw w zależności od panującego oświetlenia. Osoby, które „odrzucały” niebieski odcień, widziały sukienkę w biało-złotych barwach, a ci „odrzucający” złoto, mieli przed oczami niebiesko-czarny element garderoby. To bardzo indywidualna kwestia i tak naprawdę uzależniona też od światła, w jakim oglądamy zdjęcie czy nawet urządzenia, na którym to robimy. Są jednak iluzje optyczne, które niemal zawsze wprowadzają nasz mózg w „zakłopotanie”, ale nie są to halucynacje.

Ruchome obrazy

Niebieskie kropki na zdjęciu falują, prawda? Powyższe obraz nie jest gifem czy wideo – jest zupełnie statyczny. To nasz mózg sprawia, że wydaje nam się, że niebieskie kropki na zielonym tle się poruszają. Iluzja optyczna opracowana przez Paula Nasca jest przykładem złudzenia dryftu peryferyjnego.

Uważa się, że ten występuje wtedy, kiedy są niewielkie różnice w czasie potrzebnym na przetworzenie różnych luminancji (jak intensywne jest światło z danego obszaru). Takie niewielkie opóźnienie w przetwarzaniu danych przez mózg sprawia, że dostrzegamy ruch tam, gdzie go rzeczywiście nie ma.

Kolejnym przykładem są tzw. obracające się węże. I tak, obrazek jest nieruchomy, a jedynie nasz mózg sprawia, że widzimy go w inny sposób.

Podobne zjawisko można zaobserwować na tzw. siatce Hermana. Prosty rysunek wypełniony czarnymi kwadratami w takich samych rozmiarach sprawia, że widzimy pomiędzy nimi szare kropki. Tych na obrazku oczywiście nie ma.

Taki efekt ma być wynikiem procesu neuronalnego, zwanego hamowaniem bocznym. Chodzi o to, że układ wzrokowy nie działa na pojedynczym receptorze, a na ich grupach. Komórka zwojowa siatkówki ma gromadzić informacje z wielu receptorów, a kiedy wykryta jest zwiększona luminacja, fotoreceptory mają hamować komórkę zwojową.

Innymi słowy, jeżeli dany obszar otoczony jest intensywniejszą barwą, punkty przecięć wydają się ciemniejsze, choć w rzeczywistości takie nie są. Istnieje także hipoteza tłumacząca iluzję ruchem fizjologicznym plamki ślepej.

Przeczytaj także: Ranking laptopów gamingowych.

Równoległe linie

Czy linie pomiędzy biało-czarnymi kwadratami są do siebie równoległe? Nasz mózg podpowiada nam, że nie, ale w rzeczywistości jest dokładnie na odwrót. Linie są równoległe, ale my widzimy je jako zakrzywione i to w różnych miejscach.

To iluzja optyczna, która zwana jest także iluzją ściany kawiarni lub Münsterberga. Po raz pierwszy miała zostać zauważona właśnie na ścianie jednej z lokalnych kawiarni w Bristolu (Anglia) w 1973 roku, choć w 1894 roku opisał ją już Hugo Münsterberg.

Efekt widoczny na zdjęciu związany jest z tym, że występujący kontrast pomiędzy kafelkami, mózg stara się złagodzić poprzez rozprzestrzenianie ciemnego koloru na jaśniejszy, zaburzając przy tym naszą percepcję. To też efekt irrydacji, gdzie jasne lub błyszczące przedmioty na ciemnym tle wydają się większe.

Zjawisko irradiacji powodowane jest tym, że pole podrażnienia fizjologicznego na siatkówce zajmuje większą powierzchnię, niż wielkość postrzeganego obrazu w rzeczywistości, a to dlatego, iż receptory na siatkówce połączone są w grupy. Wikipedia

Iluzje optyczne związane z perspektywą i percepcją

Kolejnym ciekawym przykładem iluzji optycznej jest tzw. efekt Ponzo. Powstały różne hipotezy mające wyjaśnić to zjawisko, a najbardziej prawdopodobną jest ta, gdzie ludzki mózg wykorzystuje tło do oceny rozmiaru danego obiektu.

Wykorzystanie zbieżnych linii, jak np. na schodach ruchomych czy torach kolejowych, sprawia, że mózg interpretuje bliższe nam obiekty, jako większe. W rzeczywistości jednak obie widoczne linie na zdjęciu są dokładnie takie same.

Podobny efekt możemy zauważyć na tzw. stołach Sheparda, czyli iluzji związanej z postrzeganiem perspektywy. Rysunek dwóch identycznych stołów opublikowany został przez psychologa Rogera N. Sheparda i pokazuje, jak zmienia się perspektywa odbioru, kiedy mózg interpretuje coś jako przestrzeń trójwymiarową.

Oba blaty są identyczne, ale obrócone pod odpowiednim kątem. Jednak dodając do prostokątów nogi, widzimy już nie figury geometryczne, a obiekt 3D. Dlatego też wydaje nam się, że te mają różne rozmiary.

Jedną z bardziej znanych iluzji, jest też złudzenie Ebbinghausa, które występuje także pod nazwą okręgów Titchenera. Jeżeli dana figura otoczona jest podobnymi do siebie, a druga w tym samym kolorze także, choć w innym rozmiarze, wydaje nam się, że te umieszczone centralnie są różnych rozmiarów.

Jeżeli okręg byłby otoczony np. trójkątami, złudzenie Ebbinghausa już by nie występowało. Związane jest to z błędem percepcji wielkości kształtów, a sama iluzja często wykorzystywana jest w badaniach psychologicznych, ale i do badania aktywności kory wzrokowej.

Źródło: Wikipedia / PC Word. Zdjęcie otwierające: Fot. Paul Nasc / Wikipedia

Część odnośników to linki afiliacyjne lub linki do ofert naszych partnerów. Po kliknięciu możesz zapoznać się z ceną i dostępnością wybranego przez nas produktu – nie ponosisz żadnych kosztów, a jednocześnie wspierasz niezależność zespołu redakcyjnego.

Artykuł Najciekawsze iluzje optyczne oraz ich naukowe wyjaśnienia. Oto co dzieje się z twoim mózgiem pochodzi z serwisu ANDROID.COM.PL - społeczność entuzjastów technologii.