Grupa Orlen: podejrzane transakcje i nietrafione inwestycje, dziesiątki miliardów złotych strat. A to dopiero półmetek działań kontrolnych

Jak podaje obecny zarząd, priorytetem jest usunięcie negatywnych skutków błędnych decyzji, odpracowanie spowodowanych nimi strat oraz wdrożenie nowej strategii, która zapewni rozwój koncernu i pozwoli na budowę niezależności i bezpieczeństwa energetycznego.

Audyty i kontrole. Kluczowe liczby

Prowadzone od kwietnia 2024 r. działania kontrolne obejmują audyty śledcze realizowane przez wyspecjalizowanych partnerów zewnętrznych oraz audyty i kontrole wewnętrzne.

Łączna liczba działań kontrolnych, których przedmiotem były decyzje podejmowane w latach 2016-2024, sięgnęła dotychczas 118. Na liczbę tę składa się 15 audytów śledczych realizowanych przez firmy audytorskie i kancelarie prawne oraz 103 audyty i kontrole realizowane przez pracowników Orlen.

Dotychczas zakończonych zostało 64 procesów kontrolnych, a w toku jest kolejnych kilkadziesiąt kontroli i audytów. Ze względu na wciąż ujawniane nieprawidłowości planowane są kolejne czynności sprawdzające, które mogą zakończyć się wnioskami do prokuratury.

Efektem podejmowanych działań jest szereg zawiadomień do prokuratury, które obejmują działania byłego zarządu lub kadry menadżerskiej wyższego szczebla.

Spółki z Grupy Orlen złożyły dotychczas 16 zawiadomień o możliwości popełnienia przestępstwa, w tym przez byłego prezesa spółki, członków zarządu i menedżerów wyższego szczebla. Orlen uczestniczy również w szeregu innych postępowań, przekazując ustalenia audytów i kontroli śledczym. Dzieje się tak m.in. w sprawach, które zostały w przeszłości zakończone, a obecnie prokuratura wznowiła ich badanie. Jedną z takich spraw jest kwestia zagranicznej darowizny środków ochrony osobistej w trakcie pandemii COVID-19.

Kluczowe ustalenia audytów i kontroli

Miliony złotych dla firmy z rodzinnego miasta Daniela Obajtka i powoływanie się na wpływy

Audytorzy potwierdzili, że dochodziło do częstego naruszania wewnętrznych procedur w celu wspierania firm i instytucji związanych z rodzinną miejscowością ówczesnego prezesa Orlen i nim samym lub jego znajomymi.

Jednym z przykładów jest podpisanie umowy na dostawę parówek do hot dogów z firmą W. W toku weryfikacji ujawniono, że została ona dopisana do listy przedsiębiorstw biorących udział w postępowaniu zakupowym, mimo że nie przeszła wymaganej dla takich postępowań procedury badania rynku.

Równie nieuzasadniony był wybór tej firmy w niestandardowej procedurze zamkniętej. Ponadto kontrola wykazała pośrednie związki spółki W. z Danielem Obajtkiem. Sam prezes spółki W. w rozmowach z pracownikami Orlen miał regularnie powoływać się na rozmowy z ówczesnym szefem koncernu oraz członkiem zarządu Michałem Rogiem.

Zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa w tej sprawie trafiło do prokuratury pod koniec marca 2025 r.

Sponsoring a mieszkania prezesa

Dwie inne kontrole potwierdziły nieprawidłowości w finansowaniu akademii piłkarskiej i klubu sportowego związanego z właścicielem firmy Profbud, od której Daniel Obajtek kupił mieszkanie na warszawskim osiedlu Awangarda za cenę zauważalnie niższą od notowanych wówczas cen rynkowych.

Orlen w czasie prezesury Daniela Obajtka przekazała obu instytucjom ponad 2,25 mln zł.

Koncern przekazał ustalenia audytów śledczym pod koniec marca 2025 r.

Cenzura w mediach kupionych przez Orlen

Kontrola wykazała także, że przejęcie wydawcy prasy – spółki Polska Press – mogło mieć cel polityczny. Dowodzi tego ujawniona praktyka z okresu kampanii wyborczej 2023 r. Wówczas to zarząd Polska Press stworzył mechanizm blokowania ogłoszeń wyborczych celem promowania przedstawicieli tylko jednej ze stron sceny politycznej.

Doniesienie o możliwości popełnienia przestępstwa w tej sprawie trafi wkrótce do prokuratury.

Kolejne zawiadomienia do prokuratury w przygotowaniu

W przygotowaniu są kolejne zawiadomienia do prokuratury, które będą składane w najbliższych tygodniach. Wnioski z audytów i kontroli wskazują na:

• Łamanie standardów korporacyjnych,
• Nadużywanie uprawnień,
• Podejmowanie decyzji biznesowych wbrew realiom rynkowym z naruszeniem standardów, co narażało spółkę na straty,
• Przekazywanie pieniędzy – zarówno wprost ze spółek tworzących GK Orlen, jak i funkcjonujących fundacji – osobom i instytucjom powiązanym z członkami zarządu koncernu lub politykami ówczesnej większości rządzącej,
• Konflikty interesów,
• Istnienie "czarnej listy" mediów,
• Nieuzasadnione wydatki członków zarządu,
• Nieuzasadnione zakupy usług, w tym m.in. usług detektywistycznych.

Błędne posunięcia biznesowe poprzedniego zarządu oraz decyzje podejmowane w okolicznościach budzących poważne wątpliwości obciążają do dziś wyniki spółki. Straty wynikające z nietrafionych inwestycji i podejrzanych transakcji liczone są już w dziesiątkach miliardów złotych.