Zasada rozstrzygania wątpliwości co do stanu faktycznego na korzyść podatnika (projekt)

Najwyraźniej rząd planuje zasypać nas pomysłami na (de?)regulację prawa podatkowego, zatem czas na kolejną odsłonę: pomysł, by także w prawie podatkowym wątpliwości co do stanu faktycznego były rozstrzygane na korzyść podatnika (projekt ustawy o zmianie ustawy — Ordynacja podatkowa).

A mianowicie, w małym skrócie:

• zasada in dubio pro tributario obowiązuje w prawie podatkowym od dobrej dekady: zgodnie z art. 2a ordynacji podatkowej „niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika” (podkreślenie celowe, dla uwypuklenia istoty różnic);
• praktyka rzecz jasna skrzeczy, albowiem skarbówka jest od stosowania prawa, a więc także od jego wykładni — trudno więc oczekiwać, że biorąc się do wykonywania swych powinności urzędnik będzie miał jakieś wątpliwości co do treści normy prawnej;
• teraz będzie lepiej, bo przecież „wsparcie dla biznesu i deregulacja” (cytuję uzasadnienie projektu) to także „wzmocnienie instrumentów ochrony praw […] oraz poprawienie relacji między podatnikami i organami podatkowymi” — więc w prawie podatkowym powinno być także regułą, iż nieusuwalne wątpliwości co do stanu faktycznego są rozstrzygane na korzyść podatnika (por. „Rozstrzyganie wątpliwości na korzyść strony w postępowaniu administracyjnym”);

art. 122 par. 2 ordynacji podatkowej (projekt)
Niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego rozstrzyga się na korzyść strony, z wyjątkiem przypadków gdy:
1) w postępowaniu uczestniczą strony o spornych interesach lub wynik postępowania ma bezpośredni wpływ na interesy innych osób;
2) przepisy odrębne wymagają od strony wykazania określonych faktów;
3) sprzeciwia się temu ważny interes publiczny, w tym istotny interes państwa.

• jak widać nie może być reguły bez wyjątków: zasada in dubio pro tributario nie będzie miała zastosowania w „spornym” postępowaniu podatkowym między dwoma podmiotami, jeśli prawo nakłada na stronę obowiązek przedstawienia dowodu na okoliczność faktu — a także w przypadku, gdy sprzeciwiać będzie się temu ważny interes publiczny, w tym interes państwa (ta klauzula generalna to dość pojemny worek, tuszę, że WSA/NSA będą miały z nią troszkę roboty);
• jakby ktoś miał wątpliwości: już w uzasadnieniu mówi się, że podnoszone wątpliwości muszą mieć charakter „konkretny i realny”, i dopiero wówczas organ nie mógłby ich rozstrzygać poprzez czynności zmierzające do wyjaśnienia stanu faktycznego.

Zamiast komentarza: zalecam daleko idącą ostrożność, ponieważ jak to zwykle bywa — po owocach ich poznacie.

Tekst Zasada rozstrzygania wątpliwości co do stanu faktycznego na korzyść podatnika (projekt) pojawił się poraz pierwszy w Czasopismo Lege Artis.