Czy Kraków jest gotowy na zagrożenie wojenne? Miasto rozpoczęło przygotowania, ale mieszkańcy nadal nie wiedzą, gdzie się schronić

W razie wojny mieszkańcy Krakowa nadal nie wiedzą, gdzie powinni się udać, by się schronić. Brakuje precyzyjnych informacji, map, lokalizacji – tego wszystkiego, co mogłoby dać poczucie minimalnego bezpieczeństwa w sytuacji realnego zagrożenia. Sprawę poruszyła radna Aleksandra Owca, pytając wprost: jakie działania podejmuje miasto, by przygotować się na najczarniejszy scenariusz?

Miasto zapewnia, że poważnie podchodzi do kwestii ochrony ludności. Trwa właśnie opracowywanie zarządzenia Prezydenta Krakowa o powołaniu Zespołu ds. wdrożenia i realizacji zadań ochrony ludności i obrony cywilnej, a także kończone są prace nad harmonogramem realizacji głównych zadań Prezydenta Miasta w tym zakresie.

Magistrat wylicza kolejne etapy legislacyjne, szkoleniowe i organizacyjne, które są w toku. Przyznaje jednak: mieszkańcy muszą uzbroić się w cierpliwość. Inwentaryzacja schronów dopiero się zaczyna, harmonogramy i zespoły są w trakcie tworzenia, a edukacja społeczeństwa – to sprawa na później.

Plan istnieje, ale jest tajny

Radna Aleksandra Owca w swojej interpelacji przypomniała, że Kraków posiada własny „Plan Operacyjny Funkcjonowania Miasta Krakowa w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny” – uchwalony w 2022 roku i zaktualizowany w 2023. Zapytała, czy dokument może zostać udostępniony mieszkańcom, by wiedzieli, jakie działania powinni podjąć w sytuacji zagrożenia.

Miasto jednak odmawia. „Plan Operacyjny Funkcjonowania Miasta Krakowa w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny jest dokumentem niejawnym i jego udostępnienie nie jest możliwe” – informuje wiceprezydent Krakowa Stanisław Mazur.

Ustawa jest, ale brakuje rozporządzeń

Władze miasta tłumaczą, że na razie obowiązujące ramy prawne są w fazie wstępnej. Nowa ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej obowiązuje od 1 stycznia 2025 roku, jednak wciąż trwają prace nad rozporządzeniami wykonawczymi, bez których nie można rozpocząć większości działań na poziomie samorządowym.

Jak wskazuje magistrat, 7 marca 2025 roku odbyło się spotkanie z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Komendy Głównej PSP, podczas którego podsumowano dwa pierwsze miesiące wdrażania nowych przepisów. Jednym z głównych tematów była odbudowa systemu schronów i miejsc doraźnego schronienia.

Dyrektor Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego MSWiA, Dariusz Marczyński, podkreślił, że prace będą przebiegać dwutorowo: z jednej strony inwentaryzacja i kwalifikacja już istniejących obiektów, z drugiej – przygotowania do projektowania i budowy nowych schronów, zarówno publicznych, jak i mieszkaniowych.

Inwentaryzacja schronów dopiero się zaczyna

Kiedy więc mieszkańcy dowiedzą się, gdzie znajdują się najbliższe schrony i czy ich miejsce zamieszkania w ogóle ma taką możliwość? Władze miasta odpowiadają: dopiero po przeprowadzeniu kompleksowej inwentaryzacji przez Państwową Straż Pożarną i nadzór budowlany, zgodnie z przepisami nowego rozporządzenia Ministra SWiA z 21 lutego 2025 roku.

„Przekazanie rzetelnej informacji mieszkańcom na temat dokładnej lokalizacji obiektów zbiorowej ochrony na terenie Miasta musi być poprzedzone ponowną inwentaryzacją (…), sprawdzeniu, zaklasyfikowaniu do odpowiedniej kategorii i uznaniu za schron bądź ukrycie” – informuje prezydent​. Pierwsze kontrole mają rozpocząć się jeszcze w I kwartale 2025 roku. Na razie jednak lista obiektów przydatnych do ochrony ludności nie została ujawniona.

Szkolenia już trwają, ale nie dla mieszkańców

Pytanie radnej Aleksandry Owcy dotyczyło również działań edukacyjnych skierowanych do mieszkanek i mieszkańców miasta. Czy ktokolwiek poza urzędnikami wie, co należy robić w razie zagrożenia? Władze Krakowa wskazują, że aktualnie trwają szkolenia dla kadr administracji samorządowej – tzw. Wyższe Kursy Ochrony Ludności, prowadzone przez Akademię Pożarniczą. W szkoleniach biorą udział prezydenci miast, starostowie oraz kadra urzędnicza.

„Rzetelne przygotowanie kadr wykonujących zadania związane z ochroną ludności i obroną cywilną jest podstawą do dalszego rozpowszechniania specjalistycznej wiedzy, niezbędnej do zapewnienia odpowiedniego poziomu merytorycznego szkolenia dla obywateli” – przekonuje wiceprezydent Mazur. Dopiero w kolejnych etapach mają rozpocząć się szkolenia dla mieszkańców, przedsiębiorców i organizacji pozarządowych. Kiedy dokładnie? Tego miasto nie precyzuje.

Ma być poradnik, ale dopiero pod koniec roku

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, we współpracy z MON i Rządowym Centrum Bezpieczeństwa, przygotowuje również poradnik kryzysowy dla obywateli, który ma zawierać najważniejsze informacje na temat zachowania w sytuacjach zagrożenia.

„Publikacja ma w przystępny i skrótowy sposób dostarczyć najważniejszych informacji, przygotowanych przez ekspertów na wypadek różnych sytuacji kryzysowych” – informują urzędnicy.

Czy metro będzie schronem? Nie wiadomo

W interpelacji Owca zapytała także o przyszłe inwestycje – w tym planowane premetro. Czy tunele i stacje, które mają powstać w ramach systemu podziemnego transportu szynowego, będą mogły służyć za schrony?

Miasto odpowiada, że zgodnie z nową ustawą, „budowle podziemne położone w granicach administracyjnych miast wykorzystywane do celów transportu (…) projektuje się i wykonuje w sposób zapewniający spełnienie warunków technicznych dla budowli ochronnej”.

Obecnie trwają prace nad decyzją środowiskową dla budowy I etapu premetra w Krakowie. W dokumentacji projektowej wykonawca będzie zobowiązany do uwzględnienia wymogów dla budowli ochronnych, a jeśli będzie to możliwe – również dla schronów. „Szczegółowe rozwiązania projektowe znane będą dopiero na etapie przygotowania dokumentacji budowlanej i wykonawczej” – zastrzegają urzędnicy.

Artykuł Czy Kraków jest gotowy na zagrożenie wojenne? Miasto rozpoczęło przygotowania, ale mieszkańcy nadal nie wiedzą, gdzie się schronić pochodzi z serwisu KRKnews.