Transformacja cyfrowa jest nieuniknioną przyszłością handlu. Jakie wyzwania czekają detalistów?
Aż 53 proc. klientów przykłada dużą wagę do zrównoważonego rozwoju firm handlowych, z kolei 71 proc. deklaruje, że zaufałoby sztucznej inteligencji podczas wyboru produktu. Dla detalistów oznacza to konieczność przeprowadzenia transformacji cyfrowej i dostosowania działalności do nowych oczekiwań konsumentów.
Rynek retail przeszedł już kilka rewolucji cyfrowych. Jednym z momentów zmieniających sposób funkcjonowania handlu detalicznego było pojawienie się sklepów internetowych. W pewnym sensie biznes wyprzedził społeczeństwo, które dopiero zaczynało się oswajać z nową technologią. Przez niemal 30 lat zmieniło się jednak wiele. Według danych Eurostat w 2024 roku z internetu korzystało już 93 proc. Europejczyków, a zakupy online robiło 72 proc. z nich.
Transformacja cyfrowa retailu
Wszystko wskazuje na to, że odsetek ten będzie rósł z każdym rokiem, a transformacja cyfrowa jest nieuniknioną przyszłością detalistów. Konsumenci widzą wiele korzyści wynikających z robienia zakupów przez internet. Badania przeprowadzone przez Gemius wskazują, że głównymi motywatorami są dostępność produktów przez całą dobę (73 proc. odpowiedzi), brak konieczności wychodzenia z domu (72 proc.) i atrakcyjniejsze ceny niż w sklepach tradycyjnych (65 proc.). Klienci doceniają również m.in. nieograniczony czas wyboru, łatwość porównywania ofert, dostępność różnych form płatności i cały wachlarz możliwości odbioru lub dostarczenia zakupów.
Jak podkreśla Witold Miśniakiewicz, prezes zarządu INEOGroup, dostosowanie się do zróżnicowanych oczekiwań konsumentów wymaga od sieci handlowych i marek detalicznych zadbania o odpowiednie systemy informatyczne.
– Współczesny rynek retail jest napędzany zmianą. Zmieniają się regulacje prawne, wymagania klientów, wykorzystywane technologie, a nawet pracownicy, którzy chcą pracować szybko i efektywnie, ale nie zawsze rozwiązania IT im na to pozwalają. Warto szukać takich narzędzi, aby spełniały one swoje funkcje zarówno w przypadku małego sklepu, jak i dużej sieci, współpracowały z rozwiązaniami e-commerce i m-commerce, a dodatkowo mogły być rozwijane o nowe funkcjonalności w zależności od potrzeb sklepu – mówi Witold Miśniakiewicz, INEOGroup.
Czy sztuczna inteligencja to kolejny krok w transformacji handlu?
Niektórzy detaliści jeszcze nie zdążyli wdrożyć strategii omnichannel i nie mają sklepu internetowego. Tymczasem na horyzoncie pojawił się inny czynnik, który może wyznaczyć nowe kierunki rozwoju retailu – sztuczna inteligencja.
Badania z 2025 roku pokazują, że póki co przedsiębiorcy przyglądają się sztucznej inteligencji z dystansu. Umiarkowane lub ograniczone zaufanie do wdrożenia narzędzi AI deklaruje 58 proc. prezesów firm na świecie. W przypadku Polski odsetek ten jest zdecydowanie większy i wynosi 80 proc. Jednak ci przedsiębiorcy, którzy implementację sztucznej inteligencji mają już za sobą, wskazują na poprawę w zakresie efektywności czasu pracy własnej (53 proc. odpowiedzi) i pracowników (56 proc.), a także rentowności (34 proc.). Według Jarosława Mazura, starszego programisty w INEOGroup, wykorzystanie AI w handlu detalicznym będzie dodatkowo skupiało się na optymalizacji doświadczeń konsumentów.
– Sztuczna inteligencja już teraz wspiera firmy w zakresie analityki, marketingu czy organizacji pracy. Nie inaczej jest w branży retail. Narzędzia AI pozwalają detalistom na prognozowanie popytu na podstawie analiz statystycznych, przegląd trendów, alokację zasobów i optymalizację asortymentu, dzięki czemu możliwe jest jego odpowiednie rozplanowanie w sklepie – wyjaśnia Jarosław Mazur.
Jego zdaniem uczenie maszynowe sprawdza się w tworzeniu strategii cenowych i promocyjnych opartych na analizie popytu, podaży, nastrojów rynkowych i oczekiwań klientów. Z możliwości AI korzystają także klienci. Przykładem są chatboty wspierające zakupy, narzędzia służące do personalizacji oferty i optymalizacji cen czy aplikacje wizualizujące wybrane produkty w świecie rzeczywistym.
Mimo że sztuczna inteligencja w handlu detalicznym jest jeszcze względnie nowa, za jakiś czas stanie się niezbędnym elementem rozwoju biznesu, tak jak sklepy internetowe czy social selling – uważa Jarosław Mazur.
Jaki musi być współczesny handel?
Nie tylko nowinki technologiczne będą miały wpływ na branżę retail w najbliższej przyszłości. Detaliści powinni również zwrócić uwagę na fakt, że coraz większą rolę w ich biznesie odgrywają także kwestie ekologiczne. Z jednej strony wiążą się one z koniecznością dostosowania działalności firmy do nowych regulacji prawnych, takich jak system kaucyjny czy przepisy unijne w zakresie recyklingu opakowań. Z drugiej zaś – zwiększa się świadomość ekologiczna konsumentów. Zrównoważony rozwój nie jest dla nich pustym sloganem, a kwestią wpływającą w istotny sposób na to, z oferty którego sklepu skorzystają.
Badania wskazują, że już co drugi konsument zwraca coraz większą uwagę na kwestię zrównoważonego rozwoju, oczekując od firm transparentności w zakresie podejmowanych działań proekologicznych. Według raportu E-commerce w Polsce 2024 aż 41 proc. klientów uzależnia decyzję zakupową od tego, w jaki sposób forma dostawy wpływa na środowisko.
Rosnąca świadomość ekologiczna społeczeństwa i nowe technologie to aspekty, które w najbliższym czasie będą miały największy wpływ na kierunek rozwoju branży retail. Szansą na utrzymanie się na rynku i budowanie przewagi konkurencyjnej są dzisiaj digitalizacja i zrównoważony rozwój. W osiągnięciu tych celów pomagają detalistom odpowiednie rozwiązania informatyczne. Realna zmiana zależy jednak przede wszystkim od przedsiębiorców – to oni muszą wykonać pierwszy krok w kierunku transformacji cyfrowej.