Szkoły mają być nie tylko od nauczania. MEN ma kolejny pomysł. Zmiany już w fazie projektu

Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowuje projekt ustawy, który ma chronić małe wiejskie szkoły przed zamykaniem. Taką informację przekazał wiceminister Henryk Kiepura w odpowiedzi na interpelację poselską dotyczącą nasilającej się likwidacji szkół na terenach wiejskich.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Poseł alarmuje o likwidacji wiejskich szkół

Interpelację w sprawie zamykania wiejskich placówek oświatowych złożył poseł Stanisław Tomczyszyn. Zwrócił on uwagę, że „w całej Polsce coraz bardziej zauważalny staje się przybierający na sile proces podejmowania przez władze wykonawcze oraz rady poszczególnych gmin decyzji o zamiarze likwidacji szkół wiejskich”.

Jako przykład parlamentarzysta wskazał niedawną decyzję rady gminy Wschowa, która potwierdziła zamiar zamknięcia trzech placówek: w Lginiu, Łysinach i Konradowie.

W swojej interpelacji poseł pytał, czy ministerstwo pracuje nad przepisami, które mogłyby powstrzymać masowe zamykanie wiejskich szkół, oraz czy planuje wydać wytyczne dla kuratorów oświaty dotyczące wydawania opinii o likwidacji placówek.

MEN przedstawia dane demograficzne

W odpowiedzi na interpelację wiceminister edukacji Henryk Kiepura przytoczył prognozy Głównego Urzędu Statystycznego, które pokazują poważny problem demograficzny:

„Prognoza ludności GUS na lata 2023-2060 wskazuje, że liczba ludności Polski będzie systematycznie spadać. Do 2029 r. liczba dzieci w wieku 7-14 lat spadnie o ok. 5 proc. Do roku 2034 prognozuje się spadek o około 19,5 proc., a do roku 2060 r. spadek ten może wynieść około 30 proc.” – wyjaśnił wiceminister.

Kiepura przyznał w swojej odpowiedzi, że „po 2025 r., w wyniku zmian demograficznych, polski system oświaty będzie musiał zmierzyć się z licznymi wyzwaniami, takimi jak zmniejszająca się liczba uczniów, nauczycieli, szkół oraz zmieniająca się struktura wiekowa społeczeństwa”.

Szkoły jako centra życia społecznego – propozycja MEN

Wiceminister Kiepura podkreślił w swojej odpowiedzi, że „szkoły podstawowe, zwłaszcza te na terenach wiejskich, od wielu pokoleń są postrzegane jako ośrodki życia społeczno-kulturalnego”.

Według informacji przekazanych przez przedstawiciela MEN, w ministerstwie trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy Prawo oświatowe. Nowa ustawa ma wprowadzić „regulacje pozwalające przede wszystkim na dostosowanie sieci szkół do postępującego niżu demograficznego, chroniąc przy tym – tam, gdzie jest to możliwe – usytuowane blisko domu rodzinnego miejsca edukacji dzieci”.

Wiceminister wyjaśnił, że budynki szkół mogłyby służyć społeczności lokalnej również po zakończeniu zajęć edukacyjnych. „Infrastruktura, pustoszejącej z powodu niżu demograficznego, szkoły może być szansą na zaspokojenie potrzeb rodziców powracających na rynek pracy, poprzez zapewnienie w siedzibie szkoły opieki żłobkowej oraz umożliwienie korzystania z wychowania przedszkolnego” – napisał Kiepura w odpowiedzi na interpelację.

Jak dodał, „szkoła, oczywiście przy zachowaniu wszelkich zasad związanych z bezpieczeństwem uczniów, może być również miejscem realizacji polityki senioralnej oraz pobudzania i rozwijania aktywności obywatelskiej”.

Alternatywa dla likwidacji małych szkół

Wiceminister Kiepura w swojej odpowiedzi przedstawił też konkretne rozwiązanie, które ma stanowić alternatywę dla zamykania małych szkół.

„Celem projektu jest właśnie wprowadzenie regulacji stanowiących alternatywę dla likwidacji małej szkoły podstawowej. Daje on gminom możliwość z jednej strony zagwarantowania młodszym dzieciom edukacji w klasach I-III, w szkole jak najbliżej rodzinnego domu, nawet w sytuacji bardzo niskiej liczby uczniów. Z drugiej strony pozwala na zapewnienie uczniom klas IV-VIII odpowiedniej jakości edukacji, w szkole zatrudniającej wysoko wykwalifikowanych nauczycieli nauczających w dobrze wyposażonych pracowniach przedmiotowych” – napisał przedstawiciel MEN.

Według Kiepury, takie rozwiązanie byłoby także korzystne dla nauczycieli. „Zatrudnienie nauczyciela na pełen etat w jednej szkole nie tylko pozwala na pełniejsze wykorzystanie jego potencjału dla dobra uczniów, ale daje także szanse na pełne korzystanie z przywilejów, takich jak możliwość: zatrudnienia na podstawie mianowania, przejścia w stan nieczynny, skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia lub płatnego urlopu dla dalszego kształcenia” – wyjaśnił w odpowiedzi na interpelację.

Skala likwidacji szkół i plany wsparcia

W odpowiedzi na interpelację wiceminister przypomniał również o skali problemu zamykania placówek oświatowych w ostatnich latach.

„Likwidacja szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego miała miejsce już wcześniej. W latach 2016-2023 zlikwidowano 1435 samorządowych szkół dla dzieci i młodzieży. Najwięcej likwidacji nastąpiło w 2020 r., kiedy zlikwidowano 274 szkół dla dzieci i młodzieży, w tym 178 szkół podstawowych” – poinformował Kiepura.

Przedstawiciel MEN zapowiedział też pracę nad programem wsparcia. „Ministerstwo Edukacji Narodowej pracuje nad założeniami do programu inwestycyjnego, który będzie wsparciem dla jednostek samorządu terytorialnego, będących organami prowadzącymi w stosunku do małych szkół. W okresie 2016-2023 nie było takich ministerialnych programów dedykowanych samorządowym szkołom o niskiej liczbie uczniów” – podkreślił wiceminister.

Odnośnie pytania o wytyczne dla kuratorów oświaty, Kiepura wyjaśnił, że „MEN nie posiada podstawy prawnej do takiego działania”. Jak przypomniał, „minister edukacji jest organem drugiej instancji w stosunku do kuratora oświaty, czyli organem kontrolnym rozpatrującym zażalenia jednostek samorządu terytorialnego na postanowienia wydane przez kuratorów oświaty w omawianym zakresie”.

Artykuł Szkoły mają być nie tylko od nauczania. MEN ma kolejny pomysł. Zmiany już w fazie projektu pochodzi z serwisu Warszawa W Pigułce.