Pobliska galaktyka jest rozrywana przez swojego sąsiada

Analiza ruchów gwiazd oparta o dane zebrane przez sondę kosmiczną Gaia pokazała, że ​​Mały Obłok Magellana – galaktyka satelitarna Drogi Mlecznej, jest rozrywany przez swojego większego sąsiada – Wielki Obłok Magellana.

Mały Obłok Magellana to galaktyka satelitarna Drogi Mlecznej. Obie galaktyki dzieli odległość około 200 tys. lat świetlnych, co oznacza, że Mały Obłok Magellana jest jednym z najbliższych sąsiadów naszej galaktyki. Mały Obłok Magellana jest galaktyką karłowatą i ma średnicę około siedmiu tys. lat świetlnych. Tworzy parę z Wielkim Obłokiem Magellana i razem obie galaktyki są określane mianem Obłoków Magellana. Nowe badania sugerują, że przyciąganie grawitacyjne większego towarzysza rozrywa i destabilizuje mniejszą galaktykę. Odkrycia te, jak sugerują ich autorzy, mogą zmienić nasze zrozumienie ewolucji galaktyk i interakcji między nimi.

Wyniki oraz opis badań ukazały się na łamach pisma „The Astrophysical Journal Supplement Series” (DOI: 10.3847/1538-4365/adb8de).

Interakcje między Obłokami Magellana

Za odkryciami stoją naukowcy z Uniwersytetu Nagoya w Japonii. Swoje prace oparli o dane uzyskane przez sondę Gaia. Analiza ruchów gwiazd wykazała, że ​​Mały Obłok Magellana jest rozrywana przez swojego większego sąsiada – Wielki Obłok Magellana. Obie galaktyki są grawitacyjnie związana z Drogą Mleczną i według wcześniejszych ustaleń za kilka miliardów lat zderzą się i połączą z naszą galaktyką. Jednak zanim to się stanie Mały Obłok Magellana może już nie istnieć.

Obłoki Magellana są częścią Grupy Lokalnej, zbioru około 30 galaktyk na naszym kosmicznym podwórku. Mały Obłok Magellana zawiera kilkaset milionów gwiazd. To mała galaktyka. Okrąża Wielki Obłok Magellana raz na 900 milionów lat, a Drogę Mleczną około raz na 1,5 miliarda lat.

Pomimo bliskości galaktyki karłowatej, jej stosunkowo niewielki rozmiar i przesłaniający widok międzygwiazdowy gaz i pył utrudniają obserwacje. W tej kwestii pomogło wycofane niedawno z użytku obserwatorium Gaia Europejskiej Agencji Kosmicznej. Celem obserwatorium było wykonanie pomiarów pozycji i ruchów około dwóch miliardów gwiazd i innych obiektów w Drodze Mlecznej i i otaczających ją galaktykach i na tej podstawie sporządzenia trójwymiarowej mapy.

To dzięki danym zebranym przez obserwatorium Gaia japońscy astronomowie mogli śledzić ruch gwiazd w Małym Obłoku Magellana. Analiza ich pozycji i ruchów pozwoliła ustalić, że przyciąganie grawitacyjne Wielkiego Obłoku Magellana destabilizuje i rozciąga mniejszego sąsiada.

Mały Obłok Magellana jest stopniowo niszczony

W swoich pracach astronomowie zidentyfikowali i śledzili około 7000 masywnych gwiazd w tej galaktyce karłowatej. Gwiazdy te, o masie ponad osiem razy większej od masy naszego Słońca, zazwyczaj żyją tylko kilka milionów lat, zanim eksplodują jako supernowe. Ich obecność wskazuje na obszary bogate w gaz wodorowy, kluczowy składnik formowania się gwiazd.

– Gwiazdy w Małym Obłoku Magellana poruszały się w przeciwnych kierunkach po obu stronach galaktyki, jakby były rozrywane. Niektóre z nich zbliżały się do Wielkiego Obłoku Magellana, podczas gdy inne się od niego oddalały, co sugeruje grawitacyjny wpływ większej galaktyki. Ten nieoczekiwany ruch potwierdza hipotezę, że Mały Obłok Magellana jest rozrywany przez Wielki Obłok Magellana, co prowadzi do jego stopniowego zniszczenia – wyjaśnił Kengo Tachihara z Uniwersytetu Nagoya.

Astronomowie odkryli coś jeszcze. Zazwyczaj młode masywne gwiazdy poruszają się razem z gazem międzygwiazdowym, z którego się narodziły. Wynika to z tego, że zwyczajnie nie miały czasu, aby odłączyć się od tego ruchu. Ale w Małym Obłoku Magellana masywne gwiazdy tak się nie zachowują. Badacze wskazują, że wcześniejsze szacunki dotyczące masy i historii interakcji Małego Obłoku Magellan z Drogą Mleczną i Wielkim Obłokiem Magellan mogą wymagać rewizji.

Źródło: Nagoya University, Universe Today, fot. Satoya Nakano