Jest data pierwszych prac ekshumacyjnych na Ukrainie

Już 24 kwietnia 2025 roku rozpoczną się długo oczekiwane ekshumacje polskich ofiar zamordowanych w 1945 roku przez ukraińskich nacjonalistów we wsi Puźniki na zachodzie Ukrainy. Prace, które potrwają około trzech tygodni, stanowią ważny krok w procesie upamiętnienia tragicznych wydarzeń.

Fot. Warszawa w Pigułce

Szczegóły planowanych prac

Informację o terminie rozpoczęcia ekshumacji przekazała Alina Charłamowa z ukraińskiej fundacji Wołyńskie Starożytności. Prace obejmą groby mieszkańców dawnej polskiej wsi Puźniki w obwodzie tarnopolskim. Według źródeł historycznych w tym miejscu może spoczywać nawet 79 osób.

„Nie wiemy, ilu z nich zostanie odnalezionych w tym dole, może nie wszystkich znajdziemy” – zaznaczyła Charłamowa, sugerując, że prace mogą nie doprowadzić do odnalezienia wszystkich ofiar masakry.

W badaniach wezmą udział polscy eksperci z Instytutu Pamięci Narodowej oraz fundacji Wolność i Demokracja.

Badania naukowe i identyfikacja ofiar

Po wydobyciu szczątków przewidziano szereg badań naukowych, które pozwolą na identyfikację ofiar i analizę okoliczności ich śmierci:

• Antropolodzy określą wiek i płeć ofiar
• Zostanie przeprowadzona analiza uszkodzeń kości
• Przeprowadzone zostaną testy DNA, które porównane będą z próbkami pobranymi od rodzin zmarłych

Próbki DNA zostały już pobrane od rodzin ofiar. Będą porównywane ze znalezionymi szczątkami.

Historyczny kontekst zbrodni

Zbrodnia w Późnikach to wydarzenie, które miało miejsce 13 marca 1944 roku w miejscowości Późniki, położonej w dawnym województwie stanisławowskim II Rzeczypospolitej, obecnie na terytorium Ukrainy.

Tego dnia oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), wspierane przez miejscowych ukraińskich nacjonalistów, napadły na wieś zamieszkaną głównie przez Polaków. W wyniku brutalnego ataku zamordowano od 50 do 150 polskich mieszkańców Późnik. Ofiary były często torturowane przed śmiercią, a całe rodziny – w tym kobiety, dzieci i osoby starsze – zostały zabite w szczególnie okrutny sposób. Spalono również wiele domów i budynków gospodarczych.

Masakra w Późnikach jest jednym z wielu przykładów ludobójstwa dokonanego przez UPA na ludności polskiej na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej. Zbrodnie te miały na celu wymordowanie polskiej ludności w ramach tzw. akcji antypolskiej.

Wydarzenia takie jak te do dziś pozostają bolesnym punktem w relacjach polsko-ukraińskich i są przedmiotem badań historyków oraz pamięci rodzin ofiar. Według historyków, OUN i UPA odpowiadają za śmierć około 100 tysięcy Polaków w latach 1943-1945. Dla Polski te wydarzenia są klasyfikowane jako zbrodnia ludobójstwa.

Przełom w relacjach polsko-ukraińskich

Ekshumacje w Puźnikach są możliwe dzięki listopadowej decyzji z 2024 roku, kiedy Ukraina oficjalnie zniosła moratorium na ekshumacje polskich ofiar. Decyzję ogłosili wspólnie ministrowie spraw zagranicznych Radosław Sikorski i Andrij Sybiha. Strona ukraińska zapewniła, że nie ma już żadnych przeszkód prawnych do prowadzenia prac i zadeklarowała „gotowość do pozytywnego rozpatrywania wniosków w tych sprawach”.

Ekshumacje w Puźnikach mogą stanowić początek szerszego procesu upamiętnienia polskich ofiar konfliktów na kresach, co przez lata było jednym z trudniejszych tematów w relacjach polsko-ukraińskich.

Artykuł Jest data pierwszych prac ekshumacyjnych na Ukrainie pochodzi z serwisu Warszawa W Pigułce.