Zadośćuczynienie za zbrodnie popełnione przez „żołnierzy wyklętych” w latach 1945-1946 (projekt)

Krótko i na temat, bo może być gorąco: oto do Izby Poselskiej wpłynął projekt ustawy autorstwa posłów Lewicy nakładający na Polskę obowiązek wypłaty 50 tys. złotych zadośćuczynienia za „żołnierzy wyklętych” — ofiarom przestępstw popełnione przez członków formacji wojskowych i organizacji niepodległościowych w okresie 1945-1946 (projekt ustawy o zadośćuczynieniu ofiarom i rodzinom przestępstw popełnionych na tle narodowościowym, religijnym lub rasowym w latach 1945-1946; ciekawostka: w piśmie przewodnim projekt jest opisany jako nowelizacja ustawy o takim tytule, co jest błędem, bo takiej ustawy nie ma).

A mianowicie, w pewnym skrócie:

• bez tła historycznego nie razbieriosz, więc zaczynamy od uzasadnienia projektu, w którym mówi się, że Polska licznymi aktami uznaje zasługi i przyjmuje odpowiedzialność za działalność podziemnych organizacji wojskowych i niepodległościowych opierających się władzom komunistycznym z nadania Związku Sowieckiego, tedy ta sama Polska powinna też naprawić szkody wyrządzone cywilnym osobom postronnym — wypłacić zadośćuczynienie za czyny „żołnierzy wyklętych” — przestępstwa popełnione przez członków formacji i organizacji niepodległościowych z pobudek narodowościowych, rasowych i religijnych;

art. 1 ustawy o zadośćuczynieniu ofiarom i rodzinom przestępstw popełnionych na tle narodowościowym, religijnym lub rasowym w latach 1945-1946 [projekt]
Ustawa określa zasady zadośćuczynienia za przestępstwa popełnione w latach 1945-1946 na tle narodowościowym, religijnym lub rasowym na skutek działań formacji lub organizacji [polskich podziemnych formacji wojskowych lub organizacji niepodległościowych na terytorium Państwa Polskiego w jego granicach sprzed dnia 1 września 1939 r. oraz w granicach powojennych w okresie od wkroczenia armii Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR)], potwierdzone prawomocnie zakończonym śledztwem Instytutu Pamięci Narodowej — Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

• a skoro swoją ustawę mają członkowie rodzin ofiar reżimu komunistycznego (ustawa o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar zbiorowych wystąpień wolnościowych w latach 1956–1989), to nie można zapominać także o ofiarach bratobójczych walk w powojennej Polsce;
• wszakże odszkodowanie i zadośćuczynienie od państwa dostali członkowie rodziny „Burego”, który „dokonał szeregu zbrodni na ludności przynależącej do białoruskiej grupy narodowościowej o wyznaniu prawosławnym” — chociaż IPN uznał działania oddziału „Burego” za ludobójstwo — zatem czas, by ofiary tego ludobójstwa też doczekały się rekompensaty;
• stąd i projekt: jeśli prowadzone przez IPN śledztwo prawomocnie potwierdzi, iż określone czyny stanowiły przęstepstwo na tle narodowościowym, religijnym lub rasowym, każdej osobie, która wskutek owego przestępstwa doznała uszczerbku na zdrowiu, jak też członkom rodzin osób, które poniosły śmierć, będzie przysługiwało jednorazowe świadczenie pieniężne w wysokości 50 tys. złotych;
• kwota świadczenia miałaby być wypłacana ofiarom na podstawie wniosku złożonego do Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w terminie 10 lat od wejścia w życie ustawy lub 10 lat od prawomocnego zakończenia stosownego śledztwa przez IPN; elementem takiego wniosku byłoby m.in. wykazanie okoliczności uzasadniających przyznanie świadczenia i oświadczenie o zgodności przedstawionych informacji z prawdą (rzecz jasna pod rygorem odpowiedzialności karnej);
• (ciekawe: zgodnie z projektem zadośćuczynienie należne ofiarom „żołnierzy wyklętych” miałoby mieć charakter prawa niezbywalnego i ściśle związanego z osobą ofiary, a dziedziczeniu podlegać miałyby tylko roszczenia powstałe po złożeniu wniosku — wygląda to tak, jakby autorzy propozycji obawiali się ryzyka wyłudzania vel skupowania roszczeń przez osoby postronne);
• zaś osoby, które doznały uszczerbku na zdrowiu lub poniosły śmierć wskutek tych zbrodni, powinny otrzymać także status kombatanta (podobnie dzieci odebrane rodzicom w celu przymusowego wynarodowienia lub eksterminacji).

Zamiast komentarza: projekt na pozór może wydawać się kontrowersyjny, bo jakże to zarzucać walczącym o wolność Polski, częstokroć umęczonym, zamordowanym przez komunistycznych siepaczy jakiekolwiek zbrodnie, i to jeszcze „na tle narodowościowym, religijnym lub rasowym” — aczkolwiek gadanie, że to niemożliwe jest jak pisanie ustaw o zakazywaniu przypisywania „Narodowi Polskiemu lub Państwu Polskiemu” współodpowiedzialności za popełnione przez nazistów zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości lub zbrodnie wojenne (por. „O tym, że zbrodnie komunistyczne zapewne popełniły czerwone krasnoludki”).

Tekst Zadośćuczynienie za zbrodnie popełnione przez „żołnierzy wyklętych” w latach 1945-1946 (projekt) pojawił się poraz pierwszy w Czasopismo Lege Artis.